การวิเคราะห์อรรถบทในมังคลัตถีและความหมายของคำสำคัญ : หน้า 82/265

ประโยคนี้ว่า - มังคลัตถีบทนี้เป็นแสดง ๓ หน้า, 82 ประพฤติชั่วกับ คือ สมควร แก่ความเป็นสมณะ โดยอรรถว่า สงบเสงี่ยงธรรมอันเป็นบาศิกา เหตุนี้ ความประพฤตินี้ ชื่อว่า สมาธิย." [๒๑] ที่มาแห่งอุตถิบถิโกมากมูตร และจุดถกนินิบาด อังครศร- นิกาย ว่า "บทว่า ปฐวีวา คือ ละด้วยสามารถแห่งการสมาทาน. พระอรรถกถาอธิบายแสดงความที่ปานและวิธีเป็นกิริยามิได้ลาไม่ เสมอกัน ดังคำนี้ว่า ปฐวีวา 'วิโรตวา' ดังนี้ มีปัจจาว่า ถ้าเมื่อพระอรรถกาถาถือเอาคำอธิบายแล้ว ศัพท์ว่า 'ปฐาย' เป็นศัพท์แสดงปฐกาลอย่างไร? มีวิสชานว่า ปฐย ศัพท์ เป็น ศัพท์แสดงปฐกาลได้ ด้วยการเทียบเคียงซึ่งความที่กล่อบบุคคล ทุกถีออย่างนั้น จริงอยู่ เมื่ออารยพึงความที่ธรรมทั้งหลาย ที่เป็นปัจจัย และอาศัยปัจจัยเกิดขึ้น ก็ตือเอาเมื่อตั้งธรรมที่เกิดขึ้น พร้อมกัน ย่อมมีโดยความเกิดก่อนและหลังได้เหมือนกัน เพราะความ ที่ธรรมทั้งหลายเป็นปัจจัย และอาศัยปัจจัยเกิดขึ้น เหตุนี้นั้น การกล่าว ปฐยกด้วยปฐกิรา ในพระธรรมทั้งหลาย มีว่า โอตตัปปะ และญาณเป็นัด อันเป็นปัจจัย และการกล่าวอุปมนาโดยรมุน- กิริยา ในพระวิธีทั้งหลายที่อาศัยปัจจัยเกิดขึ้น ย่อมได้ ด้วย สามารถแห่งอาการของการถือละและความประพฤติ เพราะเหตุนี้นั้น พระผู้มีพระภาคจิตตว่า 'ปฐย ปฏิวโร' ดังนี้ อีกอย่างหนึ่ง ว่า 'ปฐย พระผู้มีพระภาคตรัส ด้วยสามารถแห่งการกระทำใน เวลาสมาทน. บทว่า ปฏิวโร ตรัสด้วยสามารถแห่งการประจวบ