มงคลดั่งที่เป็นเปล - เล่ม 3 หน้า 212 : หน้า 212/265

ประโยค - มงคลดั่งที่เป็นเปล เล่ม 3 หน้า 212 เข้า ถึงสุดติ เพราะความแตกแหงภาย." [๒๐๐] ในภาคเหล่านั้น คาถากังข้างต้นมาแล้วในมวรรต แห่งพระธรรมบทมีมิ นอรรถกถาพระธรรมบทว่า "บทว่า ปาณิ ได้แก่ อินทรีย์คือชีวิตของสัตว์อื่น. บทว่า อิติมาเปด คื อ ย่อม เข้าไปตัด. บทว่า มูลาวาท คือ ซึ่งการพูดเท็จอันหักประโยชน์ของ ผู้อื่น. บทว่า โลกา ได้แก่ในสัตว์โลก, สองบทว่า อนินนฺ ออาทิตย์ ความว่า ย่อมลืออา คื อ ย่อมลัก สิ่งของที่ผู้อื่นไม่ให้แล้ววางย และวางา คื อ ที่ผู้อื่นหวงแหน. บทว่า ปรุทธ์ ได้แก่ ซึ่งพระธะคื อ ภีรยาของชายอื่น. บทว่า คฤดิตี ความว่า ย่อมเข้าถิด้วยอำนาจ อชฺชาม า. อธิษฐานว่า ย่อมผิดในภักตะอันเป็นภาระของชายอื่น. คือ ในภักตะอันอื่นรักษาและคุ้มครองแล้ว. บทว่า สุรามรปนํ ได้แก่ การดื่มสุราและเมรัย. บทว่า อนุญฺญตติ ได้แก่ ยอมเสพ คือ กระทำให้มาก. [๒๐๑] เพราะเหตุที่พระอาจารย์ทั้งหลายกล่าวไว้ในหมวดแห่ง ธาตุ มิ จุราด เป็นดังว่า "มป ธrdู เป็นไปในความสร้าง ดัง อุทาหรณ์ในประโยคว่า "ปณตสาล มาเปด (ย่อมสร้างบรรลาคาลา)" ดังนี้บ้าง, ว่า โย ปาณิอมิมาเปด (นะใด ย่อมทำลาสัตวัมีปราน) ดังนี้บ้าง. เพราะฉะนั้น ประมาณ มาเปด ดังนี้และ กรว่า. ส่วนผูใดไม่กลัวแต่เวร ย่อมทำเร้นในบัณฑิตธรรมเป็นดน. เรื่องเหล่านี้เป็นนิทัศนะ ในการถึงโทษของนรนัน.