ความหมายของการแสวงหาและจิตใจของบุคคล : หน้า 224/265

ประโยค ๕๔ - มังกีลฎิที่เป็นเปล เล่ม ๓ - หน้า ๒๒๔ แสวงหา คือพึงจะหา ซึ่งทรัพย์เครื่องปลื้มใจมงและเงินเป็นต้น ด้วยอาชีพอันบริสุทธิ์. กล่าวว่า นิคายญา แปลว่า ด้วยการลวง. กล่าวว่า โฉกล คือ ซึ่งโฉจะทั้งหลายผัดและอารมณ์เป็นต้น. ส่วนเทพบุตรตรองที่ ๓ กล่าวว่า [๒๕] "จิตของผู้ไม่เป็นเพียงดังมั่ง และ ครุทธของผู้ไม่คลายคลา และผู้ไม่พึงบริโภค โฉคะมิสร้อยแต่ผู้เดียว, ผู้นั้นและ ย่อมควร เพื่ออันท้องจดกิจ." [[แก้รธร]] บรรดาบทเหล่านั้น กล่าวว่า อาจิทุ ความว่า จิตของบุคคล ได้ไม่เป็นธรรมชาติเสมอด้วยกัน คืออ่อนใจจางเร็ว เหมือนน้ำ ย้อมแห่งนั้น ได้แก่ เป็นธรรมชาติมันคงเดียว. กล่าวว่า อวิริกานิ คือ กำหนดกรรมหรือวิบาก. อีกอย่างหนึ่ง ครุทธของบุคคลผู้ชื่อ อยู่ซึ่งคำ อ่อนใจคลาย คือ ไม่ทำลายเพราะเหตุเพียงเล็กน้อยเท่านั้น. ลองว่า ออกลา ความว่า บุคคลได้ไม่กันพวกกายหรือบุคคล เหล่านั้นผู้ควรเท่าแกกันแจกไว้ภายนอกแล้ว ย่อมบริโภคโภชนะมีสร้อย แต่ผู้เดียว คือแจกแล้วจริงบริโภค. ส่วนเทพบุตรตรองที่ ๔ กล่าวว่า [๒๖] "ผู้ใดอย่าไม่ว่าจะลับรวมทั้งหลาย ต่อหน้า หรืออับหลัง พูดอย่างใดทำอย่างนั้น, ผู้นั้นแล ย่อมควรเพื่ออันของซึ่งจดอกิฟก."