ความไม่ประมาณในคุณธรรม : หน้า 254/265

ประโยค - มังคลอดีกว่าปีนี้เปนปล เช่น ๓ หน้า 254 [๒๔๙] ความไม่ประมาณนี้มีอุปการะมากในธรรมหาโทษมิได้ เพราะเป็นไปแต่เพื่อยกคุณให้เกิดขึ้น ด้วยประการฉนี้ ด้วยเหตุฉนั้น พระธรรมสนามดี เมื่อจะแสดงธรรมแก่กุลิ้งหลาย จึงกล่าวว่า "ท่านผู้มีอายุทั้งหลาย ธรรมอย่างหนึ่งมีอุปการะมาก ธรรมอย่างหนึ่ง มีอุปการะมากเป็นได้นะ? (คือ) ความไม่ประมาณในคุณธรรมทั้งหลาย. ธรรมอย่างนี้ เป็นธรรมมีอุปการะมาก." บาลีสูตรสูตรมา ไปปฏิวิธิวิถี จอปฏิศุทธสูตรนั้น ว่า "บรรดามนเหล่านั้น พระเถระกล่าวความไม่ประมาณ ซึ่งมีอุปการะเป็นประโยชน์ทั่วไป ด้วยว่า" อุปปมโกกุลสต ธมมสฺ สจฺ อยู่ ชื่อว่าความ ไม่ประมาณนี้มีอุปการะมากในธรรมนั้นปวง ที่อาจเป็นคุณธรรม เพราะอรรถว่า หากไทยได้ คือในการบำเพ็ญคุณธรรม ในการสำรวม อินทรีย์ ในความเป็นผู้รู้ในประมาณในโภชนะ ในการประกอบ เนื้อ ๆ ซึ่งความเพียงของบุคคลผู้ดูก่อน ในธรรม ๑ ประการ ใน อันยังวิสาสนาให้ dif ซึ้งกรรณ์ (เพื่อคอลงธรรมผล) ในปฏิสัมภิทฆา ๔ มีรปปฏิสัมภิษิฏ เป็นฉัน, ในธรรมขันธ์ ๕ มีสิตันเป็นฉัน, ใน ฐานะและมีอุปฐาน, ในสมาบัตเป็นเครื่องอยู่ใหญ๋, ในอริยสัจ, ใน โพธิปักขิยธรรม มีติดิปฏิฐานเป็นฉัน, ในวิชชา ๘ มีวิสาสนา เป็นฉัน, ด้วยเหตุฉนั้นนั่นแหละ พระผู้มีพระภาคเมื่อจะทรงเปรียบเทียบ อุปปมธรรมนันต์ ด้วยอุปปามีพระศาสดาและรอยทั้งรั้งเป็นฉัน ๑. ที่ปาฏิ ๑๑/๒๒๙. ๒. สุ. วิ. ๓/๒๐