เรื่องพระเจ้าจุฬาย : หน้า 149/265

ประโยค ๕ มูลคดีตกำเนิดขึ้นเล่ม ๓ - หน้าที่ ๑๓๑ [เรื่องพระเจ้าจุฬาย] ๑๓๕ ในอดีตกาล ในเมืองพาราณสี ได้มีเศรษฐีชื่อสุจิริวร มีสมบัติมีประมาณ ๘๐ โกฎิ ยินดีอื้ออึงในบุญญานุภาพเป็นต้น บุตรภรรยาคดี บริวารชนิดดี ของเขาโดยสุด คนเลี้ยงโคในเรือนนั้น ทุกคน เข้าจำอุบายสอดเดือนละ ๒ วัน คราวนั้น บุตรเขยในเลี้ยงชีพด้วยการ รับจ้างคนหนึ่ง เข้าไปหาเศรษฐีคนหนึ่งแล้วได้อยู่. เศรษฐี ผู้นั้นมาถามญาติถามว่าไง? บุตรเขย เพื่อประสงค์จะทำการงานเพื่อจ้างในเรือนของท่าน. เศรษฐีพูดไว้ในวันที่พวกลูกจ้างเหล่านั้นแหละว่า "พวก ท่านเมื่อจะทำงานในเรือนนี้ สามารถรักษาศีลได้ ก็งานมีเกิด." แต่เศรษฐีได้ทำสัญญาในอันบอกการรักษาศีลเขา พูดว่า "คือจะ พ่อ ท่านงทำตามความรู้ของคนเพื่อจ้างเกิด." บุตรเขย ตั้ง แต่ฉะนั้นเป็นคนว่างง่าย มติคำสั่งถึงความลำบากของตน ทำกิจทุก อย่าง ไปสู่ทำงานแต่เช้าครู่แล้วกลับมาเวลาเย็น ต่อมาวันหนึ่ง เศรษฐีสั่งสาวใช้ว่า "วันนี้เป็นวันอุโบสถ เจ้าของข้าวให้นวก กรรมการในเรือนแต่เช้าตรู่ พวกขาจับริโภคแต่เช้าทีเดียว แล้ว จัดเป็นผู้กลางอุโบสถ." นางได้ทำอย่างนั้นแล้ว ส่วนบุตรเขยใน ลูกขึ้นแต่เช้าไปสู่ทำงานใด ๆ ก็ได้ออกอุโบสถแก่เขา. ชนทั้งหมดมีเศรษฐีเป็นต้น บริโภคแต่เช้าตรู่ เป็นผู้รักษาอุโบสถ นั่งดำรงถึงสิลในที่ของตนอยู่ บุตรเขยใจทำงานวันยังทำกลับมา