วาจากับโทษในพระอรรถกถา : หน้า 90/265

ประโยค ๕ - มังกิดต่อมนี้แปล เล่ม ๓ - หน้า ๙๐ พระอรรถกถาจึงกล่าวว่า "ยกฺนาม" เป็นต้น. กล่าว ฏุท คือ เป็นวาจาถูลิบุคคลไม่ปรารถนาแล้ว. กล่าว อนุฆป คือ เป็นวาจาไม่เป็นที่เจริญใจ เพราะเป็นวาจาไม่เป็นที่เจริญใจนั้น นันแล จึงเป็นวาจายโทษให้โทษ คือ เป็นวาจายโทษให้โทษในจิต. บทว่า มมมสุข คือ ในอัตถกถาตถกูลมีนต่น เช่นกับ ของรัก เพราะทุกข์เกิดขึ้นได้ด้วยความเสียดสี. บทว่า ลดฺนาการ คือ เป็นวาวาททำความน้อง ด้วยความประสงค์ว่า "เราจะพูดยันนี้" ดังนี้ หาเป็นวาจาทำความอ้อง ด้วยสามารถการไม่ทำความตกลงกันไม่ ชื่อว่า เป็นวาจาใกล้ถ่อความโกรธ เพราะเป็นเหตุแห่งความโกรธนั้น." ฏุทาสังคิสุตรและทุกฺบาต องคุตตรนรกาย ว่า "เป็นวาจาเกิด ขึ้นเพราะความโกรธ คือ เป็นวาจาของความโกรธนั้น ชื่อว่า วาจาใกล้ถ่อความโกรธ. ฏุทาสาลยกสูตร ว่า "บ COST ส โทสາย" คือ บทที่หลาย มี อนุฏฺทก เป็นต้น เป็นชื่อของวาจามีโทษ ด้วยสามารถแห่ง อัปยศ โทษให้เกิดขึ้นแต่ต้น." [๓๗] ภิกษุพูดผิดโทษบสูตรเป็นต้น ว่า "บ COST เอกอุ มีความว่า ในอคาถนี้ ว่า "ท่านจงดูรถ มีส่วนอันหาโทษไม่ได้ มีหลังคา อันขาว มีขลังก่อน ไม่คับแคบ ดัดกระแส แห่งตนหาเสียได้ ไม่มีเครื่องอันแผ่นไปอยู่." ก็ติสพระผู้มีพระภาคตรัสว่า เนพงค์ ในอคาถานี้. เหตุนี้แล