อธรรมและการให้ผลของกรรมในชาดก : หน้า 14/265

ประโยค ๕๕ มังคลัดทานนี้น่าแปล เล่ม ๓ หน้า ๑๔ บุคคลทั้งหลาย สองบทว่า มุ่ง วิจฉาเถาวะ ความว่า พระทักษิไนยบุคคลนั่นแหละบัวปาก อธิบายว่า เพราะให้บัวปากด้วยตนเอง." [๑๓] ในอธิกาภแห่งตนนี้ อาจารย์ผู้กล่าวว่า เจดนามั่งทั้ง ๓ เหล่านี้ ย่อมให้ปฏิสธหรือ? อาจารย์ผู้ฉลองกล่าวว่าอธิบายเจดนามทั้ง ๓ ย่อมให้ปฏิสธนั่นแท้ ก็ในข้อนี้ มีเจดนาทั้งหลายของเศรษฐีไม่มีนิบุตรเป็นอาทิหาร. [เรื่องเศรษฐีไม่มีบุตร] ดังได้กล่าวมา ในอัตถกถา เศรษฐีไม่มีบุตรนั้น เป็นเศรษฐีในกรุงพาราณสี วันหนึ่ง ลูกขึ้นแต่เช้าตรู่ บริโภคอาหารแล้วไปรษลำบึน เห็นพระโจนกาพุทธเจ้า นางวัดครสรึ จึงสั่งให้อายมินทบาดแก่นำแล้วกลับไป ความสงบในบังคลัดกนี้ก็เท่านั้น ส่วนความคิดสาร พิจารณาดูในอรรถกถามัยหกชาดก* ในกุฎีวรรคฉัน นักก็พันธ และในอรรถกถาทุจรรกาโกสลสังขุ, องค์ตศกเศรษฐีนี้นับแต่นั้นน่ะกัน, ๑๔ ครั้ง ด้วยกรรมมั้น. ด้วยเหตุนี้นะ พระผู้มีพระภาคจงตรัสแสดงพระเจ้าโกศลว่า “มาฉบับคิดเศรษฐีคนนั้น เลิ้งพระปิ่นเจดนุพุทธเจ้านางวัดครสรึ ด้วยบิณฑบาตอันใดเล่า เพราะวิบากแห่งกรรมมัน เขาเข้าถึงสุดโลกสวรรค์ ๓ ครั้ง เพราะเศรษฐีใหม่กงกรรมนี้น่ะเอง เขารอความเป็นเศรษฐี ๓ ครั้ง ในครองสติปนี้เน่ะ." * ชาดกฐกถา ๕๕๕.