การทำความเข้าใจเกี่ยวกับญาติในมังคลดิตถี : หน้า 107/265

ประโยค๕ - มังคลดิตถีนี้เป็นปล เล่ม ๓ - หน้าที่ 107 ถกว่าวด้วยการสงเคราะห์ญาณิ [แกํญาตกศพทธ์] [๖๐] พระอรรถกถาจากยกว่าว่าไวในมังคลดิตถีว่า "ชม ผู้เกี่ยวเนื่องกัน ข้ามมารดกดี ข้ามบิดดีดี กระทั่ง ฤปิตตามะที่๓ (คือมนแต่ชั้นแห่งฝู ยา ตา ยาย ชั้นาวด ลงมา ๓ ชั่ว) ชื่อว่าญาติ." อรรคถกาจัง๕กสูตร และอรรคถกาจกฮมรรม แห่งทุติปณาณาสก์ ในติปิบินดก องคุตรนิยกขา และอรรคถกาถกวรรคแห่ง ตติปณาณาสก์ ในปฐิยบินดก องคุตรนิยกว่า "บรจกําหล่านั้น ในคำว่า 'ยาว สุตตมา ปีตมหุโส' นัน พี่อทราบนิฉัย ดังนี้:- บิดาของบิดา (ปู่) ชื่อ ปีตามะ, ยกแห่งปีตามะ ชื่อ ปีตามหยก. ประมาณอยู่ พระผู้พระภาคตรัสว่า ฤก. ก็กล่าวว่าผัน เป็นเพียงคำกล่าวเฉพาะเท่านั้น, แต่โดยเนื้อความ ปีตามะเท่านั้น ชื่อ ปีตามหยก. บรรพบุรุษแม่ทั้งหมด ถัดปีตามหยุดนั้นขึ้นไป พระผู้พระภาคทรงถือเอาด้วยปีตามหาศพนั้นแล." ฤกอวังกันติสูตรว่า "บิดาและมารดา ชื่อ ปีโร, ปีโต, ปีoและ มารดาของบิดาและมารดา ชื่อ ปีโมะ (คือ ปู่ ย่า ตา ยาย), ยุค แห่งปีตามะเหล่านั้น ชื่อ ปีตามหยุด เหน้านัน บันติพิณเห็นเนื้อ ความในคำนี้อย่างนี้ว่า "จงกระทั่งยุคแห่งปีตามะที่ ๗.) ก็อศศัพท์ท์ ในบทว่า 'ปีตามหยก' นัน บันติพิณเห็นโดยแอกเสสนั่นว่า 'ฤก และยุค' ชื่อ ยุค. โดยอธิบายอย่างนี้ ก็จะเป็นอันถือเอาดังนั้น"