การสำรวจความหมายในพระสูตร : หน้า 123/265

ประโยค ๕ - มังคลดาฯนี้เป็นแปล เล่ม ๓ - หน้า ๑๒๓ [๑๐๒] ก็ภาราชสูตรนั้น เข้าว่า "สองบทว่า อุณฑ วาระ คือ ลิ้น ๙ ครั้งอย่างนี้ คือ ในถงเดือนหนึ่ง ๕ ครั้ง ในถงเดือน นอกนี้ก็อย่างนั้น บทว่า อิธิคุณหมุนติ แปลว่า ย่อมตั้งใจ บทว่า ปฏิชาคโรนติ แปลว่า ย่อมตั้งโดยลำดับ จริงอยู่ สัตว์ ทั้งหลาย เมื่ำนาม ชื่อว่า ย่อมตั้งเพราะความเป็นผู้ช่วยขวาย ในกิจนี้จะพูดว่า แต่สัตว์ส่วนนี้ ชื่อว่า ย่อมหลับ เพราะความ เป็นผู้บันเทาเสียอาการประโยชน์ของตนและประโยชน์ของผู้อื่น การ รับอุปลาสในคำที่ ๔๕ คำ ย่อมมิได้ เหมือนการส่งอุปลาสในคำที่ ๔๕ คำ เพราะไม่มีวัน." ปรกนี้ชื่อสำทนิด แผว่า "ชาครฐ เป็นไปในความสั้น ความหลับ รูปแห่งหมวดชาครฐุ มุ ภู ฯ เป็นคำว่า ชาครฐะ รูป แห่งหมวดชาครฐ ฯ น ฯ ฯ เป็นคำว่า ชาคโฏ." [๑๐๓] ส่วนในกาถุอุปลาสต มีการสันนิษฐานดังนี้: วัน ร วัน แห่งเดือนหนึ่ง คือในชุดนปักษ์ ๕ วัน คือวัน ๙ คำ วัน ๙ คำ ในทศับปักษ์อย่างนั้น จัดเป็นกาลแห่ง ปกติอุปลส. วัน ๑๐ วันคือเดือนหนึ่ง คือ ในชุดนปักษ์ ๕ วัน คือ วัน ๙ คำ วัน ๖ คำ วัน ๗ คำ วัน ๑๓ คำ และ ในทศับปักษ์ ๖ วัน คือ วัน ๙ คำ วัน ๔ คำ วัน ๕ คำ วัน ๘ คำ วัน ๙ คำ หรือ ๑๓ คำ จัดเป็นกาลแห่งปฏิชาคโรคฤดูโกสค ๑๐ วันในเดือนขาด ๑๑ วันในเดือนเต็ม ซึ่งอันจากวันเหล่านั้น ไม่จัด เป็นกาลแห่งอุปลส.