การเข้าใจธรรมะในมังคลัตถ์ : หน้า 83/265

ประโยคข้อ ๕ มังคลัตถ์นี้นี้แปล เล่ม ๓ หน้า ๘๓ วัตถุที่ตนจะพึงกว่าว่งในภายหลัง อีกอย่างหนึ่ง กล่าวว่าปาย บันฑิตพึงทราบด้วยสามารถแห่งความเป็นสมานกาล ดูสมานกาล ในประโยคอย่างนี้ว่า 'พระอาทิตย์อุทัยขึ้้น กำลังความมีเดียได้ และประโยค ว่าพระจันทร์ส่องขึ้นไป ย่อมสว่าง ดังนี้เป็นต้น อีกอย่างหนึ่ง คำว่า ปาย ปฏิวริต นั้น บันฑิตพึงทราบความว่า สัตว์อ้น บุคคลอ่อนด้วยดนธรรมนัน เหตุนี้ปรนน จดนธรรมนันจึงชื่อว่า ปาณาติบาต คือ สังเสสธรรมมิเดานาเป็นประธาน อันประกอบ ด้วยความไม่ละอาย ไม่กลัวต่อบาป โทษะ มิทร์และวิสุทธิ์ เป็นตัน อันเป็นเหตุให้สัตว์ต. ธรรมาจิรมาจริกละเสียซึ่งปาณาติบาต นั่น ด้วยอำนาจแห่งกาลเป็นตัน ดังอาราธิศัพพท์ในบทว่า วิริต ว. เหมือนอย่างว่า ชนเหล่าอื่นแม้เป็นผู้วิธีร้อนสมาทนแล้ว ย่อม ทำลายการสมาทนเสีย เพราะเหตุถูกอิงนี้ก็รับกลาวและชีวิตเป็นต้น เพราะตนเป็นผู้มิต มีมัง ฉันใด; ธรรมาจิรมาจิรภผูกคนนี้หาเป็น ฉันนั้นไม่ แต่ว่าธรรมาจิรมาจิรภคนนี้ ย่อมเป็นผู้งดำเกิมแต่เวลา ที่ตนและแล้ว จึงชื่อว่าเป็นผู้ว้นขาด ฯนั่นแล เนื้อความแม่นในคำว่า อทินนาทน. ปาย เป็นต้น บันฑิตพึงทราบโดยเนื้อในนี้แหละ วัตถุ เป็นเครื่องงสัตว์ให้ลงคือทอนไม้ ชือว่า ทันทะ ได้แก่เครื่อง ประหารพิเศษ มีไม็ค่อนเป็นต้น เพราะฉะนั้น เครื่องประหาร