การแสดงธรรมและกรรมบุตรในพระพุทธศาสนา : หน้า 47/265

ประโคนฺ - มังคลดฺกถาลี้นีแปล เล่ม ๗ หน้า ๔๗ นี้ จำแนกกรรมบุตรทั้งเป็นกุศลและอุตฺตสาว่า 'ธรรมเหล่านี้เป็นกุศล' ธรรมเหล่านี้มีโทษ ธรรมเหล่านี้ไม่มีโทษ เหล่านี้วิเศษชนิดเดียว นเหล่านี้วิเศษชนสรสรุน เหล่านี้บุคคล สมาทานให้บริจาคแล้ว ย่อมเป็นไปเพื่อมิประโยชน์ เพื่อทุกข์ เหล่านี้ย่อมเป็นไปเพื่อประโยชน์ เพื่อสุข ดังนี้ ทำกรรมและวิบาก แห่งกรรมให้ปรากฏ ราวะแสดงโลกนี้และโลกหน้าโดยประจักษ์ ยังผู้สั่งดับให้กลับ (ใจ) จากกุศลกรรมทั้งหลาย ให้ดำรงอยู่ในกุศล- ธรรมทั้งหลาย แสดงธรรม นี้อ้างธรรมทาน แต่ธรรมกถิใด ประกาศจงจะท้งหลายว่า 'ธรรมเหล่านี้ถึงจึง่แง เล่านี้ถึงกำหนดรู้ เหล่านี้พึงอธิษฐาน เหล่านี้พึงทำให้แจ้ง เหล่านี้พึงเจริญ' ดังนี้ แสดง ปฏิปทธรรม เพื่อบรรลุตตะ นี้ชื่อธรรมทานที่ถึงความเป็นยอด บทว่า เอกคุค คำบ็น เอก อกุค ดังว่า ยักกิ บรรดาทานทั้ง ๒ นี้ ธรรมทานที่พระธรรมกถติ้นแลแสดง นั่นเป็นยอด คือประเสริฐ ได้แก่สูงสุด จริงอยู่ บุคลอาศัยธรรมทานอันเป็น วิภาวคามี (มีปกติทำสัตว์ดุจถึงวิภาวะ) ย่อมพ้นจากความเจ็บไข้ ทั้งปวง ย่อมล่วงวิญญทุททั้งสิ้น ธรรมมาทที่เป็นโลกะ เป็นเหตุ แห่งทานทั้งปวง เป็นมูลแห่งทรัพย์สมบัติทุกอย่าง เมื่อภัยกานต์ึง เห็นว่า พระผู้พระภาคทรงแสดงด้วยธรรมทาน ในทานทั้ง ๒ นี้ เหมือนกัน." ในอรรถกถามคฤปตอนนี้ ท่านกล่าวว่า "ที่การแสดงธรรมที่ พระสมามสัมพุทธเจ้าประกาศแล้ว อันเป็นเหตุทุกข์และนำสุขมา