การวิเคราะห์วิบากกรรมและผลกระทบในชีวิตมนุษย์ : หน้า 200/265

อรรถถกสัพพลุกสูตรนั้นว่า "บรรดาบทหล่านนั้น เจตนาเป็นเหตุม่าสัตว์ชื่อว่าปาณาคิฆาต. ทว่า สัพพลุกโลคือ เพลาว่า วิบากท่านง. ว่า อุปปุณวกสัตตินิโก ความว่า บุคคล เป็นผู้มีอายุน้อย เพราะวิภาคแห่งกรรมนี้ คือ เมื่อปฏิสนธิมาตรว่าชนนกกรรมให้ (ผล) แล้ว เขาย่อมยอมรับไป หรือมาตร ว่าคลอดจากท้องมารดาแล้ว ก็ย่อมยอมไป. วิวาทเป็นนี้ จะเป็นผล ของกรรมอะไรก็อย่างอื่น หามิได้, วิบากนั้นเป็นทางสำหรับปาณาคิฆาต นั้นแล ไปแล้ว. ทว่า โกคพพูสนาสสัตตูตินิโก ความว่า ทรัพย์ แม้นเพียงกากหนึ่ง ไม่ติดอยู่ในมือได้ โดยประกาศใจ วิบากแห่ง อกุฏพูก- บานสัตตูตินิโก ความว่า วิบากแห่งมานุสสมสุจิอาว ย่อมอำนวยเวรพร้อมทั้งเหล่าข้าศึก ให้. แห่งจริงข้าศึกของมานุสจิ- จาริบุคคลนั้น ย่อมมีมาก และดูได้ ๆ พบเข้ ๆ ย่อมยังเวร นั่นแหละให้กิดขึ้น คือไม่ให้คับในเบา. ก็คล้าห็นปานนี้ เป็นผล แห่งความผิดในกัณะที่อื่นรักษาคุ้มครอง. ทว่า อุตลูกูก- บานสุตตูตินิโก ความว่า วิบากแห่งมูฏแห่งสุวาสามย่อมยังการกล่าวอุตุนไม่ จริง ให้เป็นไป, คือกรรมที่ผู้ได้ผู้ที่ทำกิจกไปในเบื้องบนของ มาสาวาทบุตรบุคคลนั้นทั้งนั้น. ทว่า อบุมุตตกสัตตุนิโโก ความว่า วิบากแห่งสุรามผลมา. ย่อมยังความเป็นบ้านให้เป็นไป. จริงอยู่ มนุษย์เป็นบ้าบิด มีดฟุงชานิสิ เป็นบ้านลายดี ก็เพราะวิบาก"