วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๒ - สมาธิวิปผาราอิทธิ : หน้า 104/244

ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๒ - หน้าที่ 104 ไม่ทันออก ประตู (เมือง) ก็ปิดเสียแล้ว (ทิ้งลูกเล็กนอนอยู่นอกเมือง คนเดียว) ความที่เด็กไม่เจ็บป่วยตลอดคืนทั้ง ๓ ยามอยู่ภายนอกเมือง ทั้งที่มียักษ์ร้ายออกพล่านไป" จัดเป็น ญาณวิปผาราอิทธิ โดยนัยที่กล่าว แล้วเหมือนกัน อันเรื่อง (นี้) น่า (เล่า) ให้พิสดาร [๕ สมาธิวิปผาราอิทธิ คุณวิเศษอันเกิดด้วยอนุภาพแห่งสมถะ (ความที่จิตสงบ) ก่อน หรือหลังสมาธิ ก็ดี ในขณะแห่งสมาธินั้น ก็ดี ชื่อว่า สมาธิวิปผารา อิทฺธิ - ฤทธิ์สมาธิปกแผ่ สมคำบาลีว่า "ผลคือการละนิวรณ์ทั้งหลายได้ ชื่อว่า สมาธิวิปผาราอิทธิ เพราะสำเร็จด้วยปฐมฌาน ฯลฯ ผลคือ การละสัญญาในอากิญจัญญายตนะได้ ชื่อว่า สมาธิวิปาราอิทธิ ของท่านสารีบุตร สมาธิวิปฺผาราอิทธิของท่านสัญชีวะ สมาธิวิปผารา อิทฺธิของท่านขาณุโกณฑัญญะ สมาธิวิปผาราอิทธิของอุตตราอุบาสิกา สมาธิวิปฺผาราอิทธิ ของพระนางสามาวดีอุบาสิกา"๔ ๑. บ้านใหญ่เมืองโต ขนาดมหาอำนาจในสมัยนั้น ปล่อยให้มียักษ์ร้ายเที่ยวพล่านอยู่ ใกล้ ๆ กำแพงเมืองอย่างนั้น ก็เต็มที่อยู่แล้ว มหาฎีกายังหนุนหนักเข้าไปอีกว่า "ยกฺข ปริคคหิตณฺหิ ราชคหนคร - จริงซิ กรุงราชคฤห์เป็นเมืองที่ยักษ์สิง" แต่ไม่พบเล่าไว้ ที่ไหนเลย ว่ายักษ์พวกนั้นเคยรบกวนภิกษุทั้งหลาย ซึ่งพักอยู่ในบริเวณเมืองนั้น ! ๒. เรื่องของท่านองค์นี้ น่าจะเป็นเรื่องเดียวกันกับเรื่องนายทารุสากฏิกะ เล่าไว้ใน ปกิณณกวรรค อรรถกถาธรรมบทภาค ๗ ๓. มหาฎีกาว่า "ก่อน" หมายเอาขณะแห่งอุปจารฌาน "หลัง" หมายเอาที่สุดแห่งสมาบัติ ๔. ขุ. ป. ๓๑/๕๕๘