ความเข้าใจเกี่ยวกับมิจฉาทิฏฐิและอริยุปวาท : หน้า 222/244

(ท่าน) เถิด· ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๒ - - หน้าที่ 221 เมื่อได้ทำ (การขอขมา) เสียได้อย่างนี้แล้ว กรรมนั้นก็ไม่เป็น สัคคาวรณ์ ไม่เป็นมัคคาวรณ์เลย (กลับ) เป็นปกติเท่านั้นเองแล [มิจฉาทิฏฐิ] บทว่า "ผู้มีความเห็นผิด" คือผู้มีความเห็นวิปริต (ผิดคลอง ธรรม) บทว่า "ผู้มีกรรมสมาทานด้วยอำนาจมิจฉาทิฏฐิ" ความว่า ผู้มีกรรมต่างอย่างที่ถือเอาด้วยอำนาจความเห็นผิด ซึ่งเป็นผู้ที่ชักชวน คนอื่น ๆ ในกรรมทั้งหลายมีกายกรรมเป็นต้น ที่มีความเห็นผิดเป็น มูลด้วย ก็แล ในอริยุปวาทและมิจฉาทิฏฐินี้ แม้เมื่ออริยุปวาท เป็นอัน สงเคราะห์ (รวม) เอาไว้แล้วด้วยศัพท์คือวจีทุจริต และมิจฉาทิฏฐิ เล่า ก็เป็นอันสงเคราะห์เอาไว้แล้วด้วยศัพท์คือมโนทุจริตก็ดี (แต่) การตรัสสองบทนี้อีก บัณฑิตทราบว่า เพื่อทรงแสดงความที่อริยุป วาท และมิจฉาทิฏฐินั้นมีโทษมาก อันอริยุปวาท (นั้น) จัดว่ามี โทษมากจริง เพราะเป็นโทษแม้อนันตริยกรรมทีเดียว จริงอยู่ แม้ พระผู้มีพระภาคเจ้าก็ได้ตรัสคำนี้ไว้ว่า "ดูกรสารีบุตร ภิกษุผู้ถึงพร้อม ด้วยศีล ถึงพร้อมด้วยสมาธิ ถึงพร้อมด้วยปัญญา” จึงยังอรหัตผลให้ ๑. ประโยคนี้มี คนตวา ซ้อนกัน ศัพท์ข้างหน้าน่าจะเกิน ในที่นี้แปลอย่างตัดศัพท์หน้า ออกก็คงได้ความดี ที่กล่าวถึงป่าช้าผีดิบนั้น หมายความว่า หากศพท่านเขานำไปทิ้งไว้ที่ป่าช้าผีดิบ ก็ พึงอุตสาหะไปกราบที่ศพท่านให้จงได้ อย่าได้รังเกียจเลย เช่นนั้นกระมัง (?) ๒. มหาฎีกาว่า ตรัสหมายถึงผู้มีอินทรีย์แก่กล้า