การทำฤทธิ์และการฝึกฝนจิตในวิสุทธิมรรค : หน้า 92/244

ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๒ - - หน้าที่ 92 อาจารย์พวกหนึ่ง ต้องการ (ให้มี) อังคารัมมณววัฏฐาปนะ (กำหนดดูทั้งองค์ทั้งอารมณ์) อีก (ข้อหนึ่ง) แต่เพราะอังคารัมมณ ววัฏฐาปนะ ไม่มาในอรรถกถาทั้งหลาย อังคารัมมณววัฏฐาปนะนั้น จึงน่าจะไม่เป็นสำคัญในการภาวนากระมัง [การทำฤทธิ์เป็นงานหนัก] ข้อที่ว่ายังมิได้ฝึกฝนจิตโดยอาการ ๑๔ อย่าง ดังกล่าวมานี้แล้ว พระอาทิกัมมิกโยคาวจรผู้ไม่เคยบำเพ็ญภาวนามาแต่ปางก่อน จักยังการ ทำฤทธิ์ต่าง ๆ ให้สำเร็จได้นั้น มิใช่ฐานะจะมีได้ เพราะว่า แม้แต่การ บริกรรมกสิณก็เป็นงานหนักแก่พระอาทิกัมมิกะ (เสียแล้ว) หนึ่งในร้อย หรือในพันเท่านั้น จะสามารถ (บริกรรมได้) สำหรับผู้ทำบริกรรมกสิณ ได้แล้ว การทำ (ปฏิภาค) นิมิตให้เกิดก็เป็นงานหนัก หนึ่งในร้อย หรือในพันเท่านั้น จะสามารถ (บรรลุอัปปนาได้) สำหรับผู้ได้ อัปปนาแล้ว การฝึกฝนจิตโดยอาการ ๑๔ ก็เป็นงานหนัก หนึ่งในร้อย หรือในพันเท่านั้น จะสามารถ (บรรลุอัปปนาได้) สำหรับผู้ได้ อัปปนาแล้ว การฝึกฝนจิตโดยอาการ ๑๔ ก็เป็นงานหนัก หนึ่งในร้อย หรือในพันเท่านั้น จะสามารถ (ฝึกฝนจิตโดยอาการ ๑๔ ได้) สำหรับ ผู้มีจิตอันได้ฝึกฝนโดยอาการ ๑๔ แล้วเล่า อันกระทำฤทธิ์ได้ต่าง ๆ * มหาฎีกาช่วยขยายความว่า เมื่อองค์ก็ได้กำหนดดูแล้วว่า ฌานนี้มีองค์ ๕ เป็นต้น อารมณ์ก็ได้กำหนดดูแล้ว ว่านี้ปฐวีกสิณเป็นอาทิ แล้วจะไปกำหนดดูทั้งสองอย่างนั้น รวมกันอีก จะมีอะไรพิเศษขึ้นอีกเล่า เพราะฉะนั้น วิธีนี้จึงไม่มีมาในอรรถกถาทั้งหลาย ด้วยท่านเห็นว่าจะทำให้เนิ่นช้าไปเปล่า ๆ *