วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๒ : หน้า 216/244

ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๒ - หน้าที่ 216 " เสวยสมบัตินั่น " ลำดับนั้น ญาณอันมีกรรมนั้นเป็นอารมณ์ จึงเกิด ขึ้นแก่เธอว่า "(สัตว์เหล่านั้น) ทำกรรมชื่อนี้..." ความรู้นี้ชื่อ ยถา กัมมุปคญาณ อันบริกรรมแผนกหนึ่งแห่งญาณนี้หามีไม่ และ (บริกรรมแผนกหนึ่ง) แห่งญาณนี้ (ไม่มี) ฉันใด แม้ (บริกรรม แผนกหนึ่ง) แห่งอนาคตตั้งญาณ (ก็ไม่มี) ฉันนั้น เพราะญาณอันมี ทิพยจักษุเป็นบาท (คือเป็นพื้นฐาน) ทั้งหลายนั่นเอง ก็ย่อมสำเร็จมา พร้อมกับทิพยจักษุญาณ ญาณนี้แล [ทุจริต] ในบททั้งหลายมีบทว่า "กายทุจจริตเตน - ด้วยกามทุจริต" เป็นต้น มีพรรณนาความว่า "ความประพฤติชั่ว หรือความประพฤติเสีย เพราะ เป็นความประพฤติที่เน่าไปด้วยอำนาจกิเลส เหตุนั้นจึงชื่อทุจริต ความ ประพฤติชั่วด้วยกาย หรือความประพฤติชั่วอันเกิดขึ้นทางกาย เหตุนั้น จึงชื่อกายทุจริต" นับแม้ใน (สอง) บทนอกนี้ ก็ดุจนัยนี้ บทว่า "สมนุนาคตา - มาตามพร้อม" คือ สมงคีภูตา - เป็นผู้ประกอบได้วย [อริยุปวาท] ข้อว่า "อริยานํ อุปวาทกา - ผู้ว่าร้ายพระอริยะทั้งหลาย" ความ * ที่ว่าบริกรรมแผนกหนึ่งแห่งญาณนี้หามีไม่นั้น อ่านมหาฎีกากาดเหมือนท่านอธิบายว่า ไม่มีแผนกหนึ่งต่างหากจากทิพยจักษุญาณ คือ ไม่ต้องดำเนินกรรมวิธีตั้งบริกรรม เพื่อญาณ นี้โดยเฉพาะเป็นแผนกหนึ่งขึ้นใหม่เท่านั้น หาใช่ว่าไม่มีบริกรรมเสียเลยไม่ เพราะมน สิกโรติ - ทำในใจ นั่นก็คือบริกรรมด้วยใครจะรู้กรรมของสัตว์เหล่านั้นเอง ทั้งนี้ ก็เพราะญาณนี้ (และอนาคตังสญาณด้วย) เกิดเนื่องกับทิพยจักษุญาณ ถ้ายังไม่ทิพ จักษุญาณก่อนแล้ว ก็หาอาจทำให้ญาณนี้เกิดได้ไม่ จึงว่าญาณนี้มีทิพยจักษุญาณเป็นบาท