อภิญญา ๕ และอารัมมณฑิกะ ๔ : หน้า 230/244

ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๒ - หน้าที่ 229 [ปกิณณกกถา] อนึ่ง พระนาถะเจ้าผู้ทรงรู้ขันธ์ ๕ ได้ตรัส อภิญญา ๕ ใดไว้โดยประการดังกล่าวมานี้ แล้ว บัณฑิตได้ทราบอภิญญา ๕ นั้นแล้ว พึงทราบเรื่องเบ็ดเตล็ดในอภิญญา ๕ นั้น (ดังต่อไป) นี้อีกบ้าง ก็ในอภิญญา ๕ นั้น ทิพพจักขุ กล่าวคือจุตูปปาตญาณนั้น มี ปริภัณฑญาณ (ญาณเป็นบริวาร) ถึง ๒ อย่าง คืออนาคตังสญาณ และ ยถากัมมูปคญาณ เพราะฉะนั้น อภิญญาญาณมาในที่นี้ จึงเป็น ๒ คือ ปริภัณฑญาณ ๒ นี้ และ (ตัว) อภิญญาญาณ ๕ มีอิทธิวิธญาณเป็นต้น บัดนี้ บัณฑิตพึงแสดงความเป็นไปแห่งอภิญญาญาณ ๗ ในอารัมมณฑิกะ ๔ ที่พระมหาฤษีเจ้าตรัสไว้ เพื่อไม่หลงในการจำแนกอารมณ์แห่งอภิญญาญาณเหล่านั้น นี้เป็น การแสดงในอารัมมณฑิกะนั้น ก็อารัมมณฑิกะ (หมวด ๓ แห่งอารมณ์) 4 พระมหาฤษีเจ้า ตรัสไว้ อารัมมณฑิกะ ๔ คืออะไรบ้าง คือปริตตารัมมณฑิกะ (หมวด ๓ แห่งปริตตารมณ์) มัคคารัมมติกะ (หมวด ๓ แห่ง มัคคารมณ์) อตีตารัมมณฑิกะ (หมวด ๓ แห่งอดีตารมณ์)