อิทธิวิธญาณและอารมณ์ในอภิญญาญาณ : หน้า 231/244

* ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๒ - หน้าที่ 230 อัชฌัตตารัมมณติกะ (หมวด ๓ แห่งอัชฌัตตารมณ์) (อิทธิวิธญาณเป็นไปในอารมณ์ ๗] ในอภิญญาญาณเหล่านั้น อิทธิวิธญาณย่อมเป็นไปในอารมณ์ ๓ โดยเป็นปริตตารมณ์ มหัคคตารมณ์ อนาคตารมณ์ ปัจจุบัน นารมณ์ อัชฌัตตารมณ์ และพหิทธารมณ์ ถามว่า เป็นไปอย่างไร ? แก้ว่า ก็อิทธิวิธญาณนั้น จัดเป็นปริตตารมณ์ ก็เพราะมีรูปกายเป็นอารมณ์ (โดย) ทำ ความหมายถึงความที่ว่า "เมื่อใดพระโยคีทำกายให้อาศัยจิต ใครจะ ไปด้วยอทิสสมานกาย (กายที่ไม่ปรากฏ คือใคร ๆ มองไม่เห็น) ก็ น้อมกายไปตามอำนาจจิต วางรูปกายลงไปในมหัคคตจิต ปลูกรูปกาย ลงไปในมหัคคตจิต เมื่อนั้น รูปกายก็เป็นอารมณ์ที่ได้อุปโยคะ (คือใช้ การได้อย่างจิต ?)" ดังนี้ จัดเป็นมหัคคตารมณ์ ก็เพราะมีมหัคคตจิตเป็นอารมณ์ (โดย) ทำความหมายถึงความที่ว่า "เมื่อใด พระโยคีทำจิตให้อาศัยกาย ใคร่จะ ไปด้วยทิสสมานกาย (กายที่ปรากฏ คือใคร ๆ มองเห็น) ก็น้อมจิต ไปตามอำนาจกาย วางปาทกฌานจิตลงไปในรูปกาย ปลูกป่าทุกฌานจิต * ปริตตารัมมณฑิกะ คือ ปริตตารัมมณะ มหัคคตารมณะ อัปปมาณารัมมณะ มัคคารัมมณฑิกะ คือ มัคคารัมมณะ มัคคเหตุกะ มัคคาธิปติ อตีตารัมมณฑกะ คือ อตีตารัมมณะ อนาคตรัมมณะ ปัจจุปันนารัมมณะ อัชฌัตตารัมมณฑกะ คือ อัชฌัตตารัมมณะ พหิทธารัมมณะ อัชฌัตตพหิทธา รัมมณะ