วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๒ - การละลายของน้ำ : หน้า 203/244

ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๒ - หน้าที่ 203 ถูก ๆ เข้าแล้ว ย่อมละลายไป (สิ้น) น้ำ (นั่น) ลมธารไว้รอบ (คือ ลมแทนฝั่ง) น้ำจับแต่แผ่นดิน” (ขึ้นไป) จนถึง (พรหมโลก) ชั้น ทุติยฌานภูมิ มันยังพรหมโลกทั้ง ๓ » ชั้นในทุติยฌานนั้นให้ละลาย แล้ว (ขึ้นไป) หยุดจด (ใต้) ขั้นสุภิกณหะ” น้ำล้างกับนั้น สิ่งที่นับ ว่าเป็นสังขาร แม้สักอณูหนึ่งยังมี (เหลือ) อยู่ตราบใด ก็ยังไม่ระงับ ตราบนั้น ต่อครอบงำ (คือย่อย) สิ่งที่นับเป็นสังขารทั้งปวงอันถูกน้ำ แล้ว (ให้ละลายไปสิ้นแล้ว) จึงระงับคือถึงซึ่งความเหือดหายไปโดย ฉับพลัน อากาศเบื้องบนกับทั้งอากาศเบื้องล่างก็มืดมิดเป็นอันเดียวกัน แล (แต่นี้) คำที่เหลือทั้งปวงก็เช่นเดียวกับที่กล่าวแล้ว (ในเตโช สังวัฏฏะ) (เป็น) แต่ในอาโปสังวัฏฏะนี้ (ตอนเกิดขึ้นใหม่) โลกนับอาภัสสรพรหมโลกเป็นต้น เกิดปรากฏขึ้น (เพราะอาภัสสร พรหมโลกก็ถูกน้ำกรดละลายด้วย) และสัตว์ทั้งหลายจุติจากชั้นสุภกิณหะ (ลงมา) เกิดในที่ต่าง ๆมีที่ (ที่เคยเป็น) พรหมโลกชั้นอาภัสสรเป็นต้น เท่านั้น “ ๑. มหาฎีกาขยายความว่า ที่ว่า "แต่แผ่นดิน" นี้ หมายถึง "แต่ส่วนล่างสุดแห่งแผ่นดิน" ก็คือว่าละลายดินทั้งหมด ตลอดทั้งน้ำรองแผ่นดินและลมอุ้มน้ำนั้น ให้สลายกลายเป็น น้ำกรดไปหมดสิ้น. ๒. ทุติยฌานภูมิ ๓ ชั้น คือชั้นปริตตาภะ อัปปมาณาภะ และอาภัสสระ ค အက ๓. มหาฎีกาว่า ที่ว่า ชั้นสุภกิณหะ นั้น ท่านกำหนดเอาตติยฌานภูมิทั้ง ๓ ชั้นนั่นแหละ แต่ยกเอาชั้นสูงสุดมากล่าวแต่ชั้นเดียว เพราะฉะนั้น ความที่แท้ก็คือว่า น้ำกรดขึ้นไป หยุดจดใต้ตติยฌานภูมินั่นเอง (ตติยฌานภูมิ ๓ คือ ปริตตสุภะ อัปปมาณสุภะ และ สุภกิณหะ) ๔. "เท่านั้น" คำนี้แปลจากศัพท์ เกวส์ ต้นประโยค (เกวล์ ปณิธ...) เข้าใจว่า สัมพันธ์พึงประโยคหลังด้วย เพราะมี ๒ ศัพท์ควบอยู่ (สุภกิณหโต จ...)