วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๑ : หน้า 72/266

ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๑ - [ปุพโพ-น้ำเหลือง-หนอง] - หน้าที่ 72 คำว่า ปุพฺโพ มีอธิบายว่า บุพโพนั้น (โดยสีปกติ) มีสี (เหลืองอ่อน) ดังสีใบไม้เหลือง แต่ในร่างคนตาย (กลาย) เป็นมีสี (ขาวหม่น) ดังสีน้ำข้าวบูดข้น ๆ ไป โดยสัณฐาน มีสัณฐานตาม โอกาส (ที่อยู่ของมัน) โดยทิศ มันเกิดทั้ง ๒ ทิศ โดยโอกาส ชื่อ ว่าโอกาสของบุพโพ ซึ่งเป็นที่ ๆ มันจะพึงขังอยู่เป็นประจำ หามีไม่ เป็นแต่ในตำแหน่งร่างกายแห่งใด ๆ ที่ถูกตอ หนาม เครื่องประหาร และเปลวไฟเป็นต้นโดนเอา โลหิตห้อไหม้ไป หรือว่าฝีและต่อมเป็น ต้นเกิดขึ้น มันจึง (มา) อยู่แห่งนั้น ๆ โดยตัดตอน กำหนดตัด ด้วยส่วนของบุพโพเอง นี่เป็น (สภาคบริเฉท) ตัดตอนด้วยส่วนของ ตนแห่งบุพโพนั้น ส่วน (วิสภาคบริเฉท) ตัดตอนด้วยส่วนที่ผิดกับ ตน ก็เช่นเดียวกับผมนั่นแล [โลหิต-โลหิต] คำว่า โลหิต มีอธิบายว่า โลหิตมี ๒ คือสันนิจิต โลหิต (โลหิต ขัง) ๑ สังสรณโลหิต (โลหิตไหลเวียน) ๑ ในโลหิต ๒ อย่างนั้น สันนิจิตโลหิต โดยสี มีสีดังสีน้ำครั่งข้นที่แก่ไฟ สังสรณโลหิตสีดังน้ำ ครั่งใส" โดยสัณฐาน โลหิตทั้ง ๒ อย่างมีสัณฐานตามโอกาส (ที่อยู่ ของมัน) โดยทิศ สันนิจิตโลหิตเกิดในทิศเบื้องบน โลหิตอีกอย่าง ๑. เพราะฉะนั้น ปุพฺโพ จึงแปลว่า น้ำเหลืองบ้าง น้ำหนองบ้าง ๒. สันนิจิตโลหิต จะตรงกับที่เรียกว่า โลหิตดำ ส่วนสังสรณโลหิต จะตรงกับโลหิตแดง กระมัง ?