การวิเคราะห์กายพหุสาธารณ โต : หน้า 15/266

ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๑ - [อธิบายอาการที่ ๔ - กายพหุสาธารณ โต] - หน้าที่ 15 บทว่า กายพหุสาธารณโต มีอธิบายว่า กายนี้เป็นสาธารณแก่ สัตว์มากชนิด คือประการแรกก็เป็นสาธารณแก่เหล่ากิมชาติ ๘๐ จำพวก ในกิมิชาติเหล่านั้น จำพวกที่เป็นสัตว์อาศัยผิวหนัง ก็กัดกินผิงหนัง จำพวกที่อาศัยหนังก็กัดกินหนัง จำพวกที่อาศัยเนื้อก็กัดกินเนื้อ จำพวก ที่อาศัยเอ็นก็กัดกินเอ็น จำพวกที่อาศัยกระดูกก็กัดกินกระดูก จำพวกที่ อาศัยเยื่อ (ในกระดูก) ก็กัดกินเยื่อ มันเกิด แก่ ตาย ถ่ายอุจจาระ ปัสสาวะอยู่ในนั้นเอง และร่างกายก็ (นับว่า) เป็นเรือนคลอดด้วย เป็นโรงพยาบาลด้วย เป็นสุสานด้วย เป็นส้วมด้วย เป็นรางปัสสาวะ ด้วย ของพวกมัน อันว่าร่างกายนี้นั้น เพราะความกำเริบแห่งกิมชาติ แม้เหล่านั้น ก็ถึงซึ่งความตายไ ก็ถึงซึ่งความตายได้ประการหนึ่งเป็นแท้ อนึ่ง กายนี้เป็นสาธารณแก่เหล่ากิมชาติ ๘๐ จำพวก ฉันใด ก็ ย่อมเป็นสาธารณแก่ปัจจัยแห่งความตาย ทั้งที่เป็นภายใน ได้แก่โรค หลายร้อยอย่างทีเดียว ทั้งที่เป็นภายนอก ได้แก่สัตว์มีพิษ เช่นงูและ แมลงป่อง ฉันนั้น อุปมาดังอาวุธทั้งหลายมีลูกศร หอกแทง หอกซัด และก้อนหินเป็นต้น อัน ( บุคคลซัด) มาแต่ทิศทั้งปวง (ประเด) ถึง" พอไปได้ แต่เข้ากับ น ภเยน น ลชชาย ไม่สนิท เพราะถ้าพูดว่า "ความตายนั้นมัน ไม่กลัวใคร ไม่อายใคร" อย่างนี้ฟังได้สนิท แต่ถ้าพูดว่า "อำนาจความตายไม่อายไม่กลัวใคร" ฟังอย่างไรอยู่ ด้วยเหตุนี้จึงคิดว่า ปาฐะตรงนี้เป็น มรณ์ วสมาคต พิจารณาดูในมหาฎีกา ก็ เข้าใจว่าจะเป็นอย่างนั้น เพราะท่านยก วสมาคต มาแก้ว่า "วสมาคต์ อนุรูปคมนวเสนาติ อธิปปาโย แต่ครั้นฟังอธิบายของท่านแล้ว ก็ฉุกคิดขึ้นมาว่า ปาฐะ ถ้าเป็น มรณ์ สมาคต ก็จะ แปลได้ความง่ายดีดอกกระมัง