วิสุทธิมรรค แปล ภาค ๒ ตอน ๑ : หน้า 256/266

ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๑ - หน้าที่ 255 นั้น) ก็จริงอยู่ ถึงกระนั้น ความคิดคำนึง ความรวมใจ ความใสใน ว่าเราจักนึกหน่วง เราจักเข้า เราจักตั้งอยู่ เราจักออก เราจักปัจจเวกขณ์ ถึงสมาบัตินั่น" นี้ ก็หามีแก่เธอไม่ ถามว่าเพราะเหตุไฉน ? ตอบว่า เพราะความที่เนวสัญญานาสัญญายตนะละเอียดกว่า ประณีตกว่า อากิญ จัญญายตนะ เหมือนอย่างว่า พระราชาประทับคอช้างตัวประเสริญ เสด็จ ไปในถนนในพระนครด้วยราชานุภาพอันยิ่งใหญ่อยู่ (ต่างว่า) ทอด พระเนตรเห็นพวกช่างฝีมือมีช่างงาเป็นต้น ซึ่งนุ่งผ้าผืนหนึ่งไว้มั่น โพก ศีรษะด้วยผ้าผืนหนึ่ง มีตัวเปื้อนด้วยผงทั้งหลายมีผงงาเป็นต้น ทำการ ฝีมือต่าง ๆ มีทันตวิบัติ (ประดิษฐ์งาเป็นรูปต่าง ๆ) เป็นต้น ก็พอ พระหฤทัยในความฉลาดของพวกเขาด้วยรับสั่งว่า "เออแน่ะ เจ้าพวก ารย์นี่ฉลาดนะ คูรี ทำการฝีมือถึงเช่นนี้ก็ได้" ดังนี้ แต่จะทรงดำริ ว่า "เออ เราละสมบัติไปเป็นช่างฝีมือเช่นนั้นเถิดน่ะ" อย่างนี้ หามี แก่พระองค์ไม่ เพราะเหตุไร เพราะสิริราชสมบัติมีคุณใหญ่กว่า พระ องค์ก็เสด็จล่วงเลยพวกช่างฝีมือไปเสียเท่านั้นเองฉันใด อันพระโยคา วจรนั้น ก็ฉันนั้นเหมือนกัน ทำในใจถึงสมาบัตินั้นโดยว่าเป็นธรรม ละเอียดก็จริงแล แต่ทว่าความคิดคำนึง ความรวมใจ ความใส่ใจว่า "เราจักนึกหน่วง เราจักเข้า เราจักตั้งอยู่ เราจักออก เราจักปัจจเวกขณ์ ถึงสมาบัตินั้น" นี้ ไม่มีแก่เธอเลย เธอเมื่อทำในใจถึงสมาบัตินั้น โดย ว่าเป็นธรรมละเอียดโดยนัยที่กล่าวมาก่อนนั้นแล ก็จะบรรลุถึงสัญญา อันถึงอัปปนาที่ละเอียดยิ่งนั้น ซึ่งเป็นสัญญาที่เป็นเหตุให้ได้ชื่อว่าเป็น เนวสัญญีนาสัญญี ชื่อว่าทำจนเป็นสังขาราวเสสมาบัติ