วิสุทธิมรรคแปล: น้ำตาและการเกิดน้ำตา : หน้า 75/266

อื่น ๆ ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๑ - หน้าที่ 75 ว่าเป็นมัน (แต่) เพราะมันเป็นของน่าเกลียดนัก คนทั้งหลายจึงไม่ ถือเอาใช้เป็นน้ำมันทา (ผม) ที่ศีรษะ ไม่ถือเอาใช้เป็นน้ำมันอย่าง มีเป็นน้ำมันสำหรับ (นัตถุ์ทาง) จมูกเป็นต้น โดยตัดตอน เบื้องล่างกำหนดตัดด้วยเนื้อ เบื้องบนกำหนดตัดด้วยหนัง” เบื้องขวาง กำหนดตัดด้วยส่วนของมันข้นเอง นี่เป็น (สภาคบริเฉท) ตัดตอน ด้วยส่วนของตนแห่งมันข้นนั้น ส่วน (วิสภาคบริเฉท) ตัดตอนด้วย ส่วนที่ผิดกับตน ก็เช่นเดียวกับผมนั่นแล [อสสุ - น้ำตา] คำว่า อสฺสุ-น้ำตา ได้แก่อาโปธาตุที่ไหลออกทางดวงตา น้ำตา นั้น โดยสี มีสีดังสีน้ำมันงาใส โดยสัณฐาน มีสัณฐานตามโอกาส (ที่อยู่ของมัน) โดยทิศ มันเกิดในทิศเบื้อบน โดยโอกาส มัน อยู่ในเบ้าตา แต่ว่ามันมิได้ขังอยู่ทุกเมื่อในบ้าตา ดังน้ำที่ขังอยู่ในฝัก น้ำดีฉะนั้นดอก ต่อเมื่อใด สัตว์ทั้งหลายเกิดความดีใจหัวเราะเสีย ใหญ่ เกิดความเสียใจร้องไห้คร่ำครวญ หรือว่ากินอาหารแสลง (ตา) อย่างนั้นเข้าไป” อนึ่ง เมื่อใดดวงตาของสัตว์เหล่านั้น ถูกสิ่งที่จะทำ ให้น้ำตาไหล มีควันละออกและผงเป็นต้นกระทบเอาก็ดี เมื่อนั้น มัน ๑. เพราะเนื้ออยู่ล่าง หนังอยู่บน ส่วนมันข้นอยู่กลาง ๒. ตถารูป ในที่นี้มิได้เพ่งข้อความอะไรที่กล่าวมาแล้ว แต่เพ่งความที่มุ่งหมายจะกล่าวคือ น้ำตาไหล "อย่างนั้น คืออย่างที่จะทำให้น้ำตาไหล