การตัดตอนในวิสุทธิมรรค: การกำหนดเล็บและลิขา : หน้า 49/266

ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๑ - - หน้าที่ 49 ตัดตอนด้วยพื้นรากของตนอัน (หยั่ง) เข้าไปในหนังหุ้มสรีระประมาณ ลิขา ๑ ตั้งอยู่ เบื้องบนตัดตอนด้วยอากาศ เบื้องขวางตัดตอนด้วย เส้นขนด้วยกัน การกำหนดตัดโดยนัยว่า "ขน ๒ เส้นไม่มีรวมเป็น เส้นเดียว (คือเส้นใครเส้นมัน) นี้เป็น (สภาคบริเฉท) ตัดตอน ด้วยส่วนของคนแห่งขนเหล่านั้น ส่วน (วิสภาคบริเฉท) ตัดตอน ด้วยส่วนที่ผิดกับตนก็ เป็นเช่นเดียวกับ (การกำหนด) ผมนั่นแล [เล็บ] คำว่า นขา - เล็บทั้งหลาย เป็นชื่อแห่งใบเล็บ ๒๐ อัน" เล็บ ทั้งปวงนั้น โดยสี เป็นสีขาว โดยสัณฐาน มีสัณฐานดังเกล็ดปลา โดยทิศ เกิดในทิศทั้ง ๒ คือ เล็บเท้า เกิดในทิศเบื้องล่าง เล็บมือ เกิดในทิศเบื้องบน โดยโอกาส ตั้งอยู่หลังปลายนิ้วทั้งหลาย โดย ตัดตอน ในทิศทั้ง ๒ (คือ ล่าง บน) กำหนดตัดด้วยเนื้อปลายนิ้ว ข้างใน กำหนดตัดด้วยเนื้อหลังนิ้ว ข้างนอกและปลาย กำหนดตัด ด้วยอากาศ ด้านขวาง กำหนตัดด้วยเล็บด้วยกัน การกำหนดตัด โดยนัยว่า "เล็บ ๒ ใบไม่มีรวมอยู่ด้วยกัน" นี้เป็น (สภาคบริเฉท) ตัดตอนด้วยส่วนของตนแห่งเล็บเหล่านั้น ส่วน (วิสภาคบริเฉท) ๑. ลิขา เข้าใจว่าเป็นมาตราวัดความยาว ซึ่งกล่าวไว้ในอภิธานัปปทีปิกา ดังนี้ ๓๖ ปรมาณูเป็น อณู, ๓๖ อณูเป็นตัชชารี, ๓๖ ตัชชารีเป็นรถเรณู, ๓๖ รถเรณูเป็นสิกขา, ๒ ลิกขาเป็น อูกา, ๒ อูกาเป็นธัญญมาส (เมล็ดข้าวเปลือก), ๒ ธัญญมาสเป็นอังคุละ (นิ้ว), ๑๒ อังคุละเป็นวิทัตถ์ (คืบ), ๒ วิทัตถ์เป็นรัตนะ (ศอก) ฯลฯ ได้ยินแปลกันว่าไข่เหาบ้าง ปลายเหล็กจารบ้างก็มี ๒. มหาฎีกาว่า ใบเล็บก็นั่นแหละ เรียกว่าใบเล็บ เพราะมันคล้ายใบไม้