ชีวิตและลมหายใจตามวิสุทธิมรรค : หน้า 17/266

ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๑ - - หน้าที่ 1 จริงอย่างนั้น ชีวิตของสัตว์ทั้งหลายผูกพันอยู่กับลมหายใจเข้าออก ๑ ผูกพันอยู่กับอิริยาบถ ๑ ผูกพันอยู่กับความเย็นความร้อน ๑ ผูกพัน อยู่กับมหาภูต ๑ ผูกพันอยู่กับอาหาร ๑ 0 17 ชีวิตนี้นั้น ได้ความเป็นไปสม่ำเสมอแห่งลมหายใจเข้ และ ลมหายใจออกอยู่เท่านั้น จึงเป็นไปได้ แต่เมื่อลมหายใจที่ออกไป ข้างนอกแล้วไม่เข้าข้างในก็ดี ที่เข้าไปแล้วไม่ออกก็ดี บุคคลก็ได้ชื่อว่า ตาย อนึ่ง ชีวิตนั้นได้ความเป็นไปสม่ำเสมอแห่งอิริยาบถ ๔ อยู่ เท่านั้นจึงเป็นไปได้ แต่เพราะอิริยาบถอย่างใดอย่างหนึ่งเกินประมาณ ไปอย่างใดอย่างหนึ่ง อายุสังขารย่อมขาด อนึ่ง ชีวิตนั้นได้ความเป็นไปพอสมควรแห่งความเย็นและความ ร้อนเท่านั้นจึงเป็นไปได้ แต่เมื่อบุคคลถูกความเย็นเกินก็ดี ความร้อน เกินก็ดี ครอบงำเอา ย่อมวิบัติไป อนึ่ง ชีวิตนั้นได้ความเป็นไปสม่ำเสมอแห่งมหาภูต (คือธาตุ ๔) ทั้งหลายเท่านั้นจึงเป็นไปได้ แต่เพราะปฐวีธาตุ หรือธาตุที่เหลือ มีอาโปธาตุเป็นต้นอย่างใดอย่างหนึ่งกำเริบไป บุคคลแม้สมบูรณ์ ด้วยกำลัง ก็ (กลาย) เป็นคนมีกายแข็งกระด้างไปบ้าง มีกายเน่า เหม็นเปรอะเปื้อนด้วยอำนาจแห่งโรคอติสาร (ลงแดง) เป็นต้นบ้า มีอาการร้อนหนักไปหน้า (คือร้อนไม่ลด) บ้าง ข้อและเส้นขาดไป บ้าง ถึงสิ้นชีวิต อนึ่ง เมื่อบุคคลได้กวฬิงการาหารในกาลอันควรเท่านั้น ชีวิต