ความสงสัย ๑๖ ประการ : หน้า 26/329

ประโยค - วิสาขิมวารเปล กาด ค ตอน ๒ (ตอนจบ) - หน้ที่ 26 [ความสงสัย ๑๖ ประการ] ภิกษุนั้นเห็นความเป็นไปแห่งนามรูปโดยปัจเจ้อนอย่างนี้แล้ว ย่อม สังเกตเห็นได้เองว่า "นามรูปนี้เป็นไปอยู่ในกาลนี้ฉันใด แม้นใน กาลอดีตนกก็เป็นไปแล้วโดยปัจเจ้อน ในกาลอนาคดลำมันก็เป็นไป โดยปัจเจ้อนั้น" เมื่อเธอสังเกตเห็นเองอย่างนั้น ความสงสัย ปรารถนาส่วนเบื้องต้น (คืออดีต) ๕ ประการที่กล่าวไว้ (ในบทนี้)ว่า "ในอดีตกาล เราได้มึได้เป็นหรือหนอ " เราได้มีได้เป็นหรือหนอ " เราได้เป็นอะไรกหนอ " เราได้เป็นอย่างไรหนอ " เราได้เป็นอะไรแล้วเป็นอะไรหนอ" ดังนี้นั้นใด แม้วาความสงสัยปรารถนาส่วนเบื้องปลาย (คืออนาคต) ๕ ประการที่กล่าวไว้ (ในบทนี้)ว่า "ในอนาคตกาล เราจักมีได้เป็นหรือหนอ " เราจักไม่มีได้เป็นหรือหนอ " เราจักเป็นอะไรหนอ " เราจักเป็นอย่างไรหนอ " เราจักเป็นอะไรแล้วเป็นอะไรหนอ" ดังนี้นั้นใด แม้วาความสงสัยปรารถนาปัจจุบัน ๕ ประการ ที่กล่าว (ในบทนี้) ว่า "อันอึ่ง หรือว่า บุคคลเป็นผู้มีความสงสัยในภายใน (ตนของตน)