วิจัยธรรมบรรยาย ภาค 3 ตอน 2 - ปรัชญาในผลสัมฤทธิ์ : หน้า 274/329

ประโยค - วิจัยธรรมบรรยาย ภาค 3 ตอน 2 (ตอนจบ) - หน้าที่ 274 [ปรัชญาในผลสัมฤทธิ์] ส่วนว่าเพื่อแสดงปรัชญาในผลสัมฤทธิ์แห่งอริยมรรค มีปัญหา กรรม (คัดต่อไป) นี้ คือ ผลสัมฤทธิ์ คืออะไร บุคคลเหล่าไหนเข้าไม่ได้- สัมฤทธิ์นั้นได้ เหล่าไหนเข้าไม่ได้ เข้าเพราะ (เพื่อ) อะไร และการ เข้าผลสัมฤทธิ์นั้นเป็นอย่างไร (เข้าแล้ว) ยังอยู่อย่างไร ออกอย่างไร อะไรมีในลำดับแห่งผล และผลมีในลำดับแห่งอะไร ? [ผลสัมฤทธิ์คืออะไร] ในปัญหาการร่มทั้งหลายนี้ ปัญหากรรมข้อว่า "ผลสัมฤทธิ์คืออะไร" แก้ว่าคือความแนบอยู่ในนิรีเจแห่งอริยมรรค ใครเข้าผลสัมฤทธิ์ได้ ใครเข้ามิได้ ปัญหากรรมข้อว่า "บุคคลเหล่าไหนเข้าไม่เข้า" เหล่าไหนเข้าไม่ได้" แก้วว่า บุคคลทั้งปวงเข้าไม่ได้ เพราะอะไร เพราะยังไม่ได้บรรลุ (อริยผล) ส่วนพระอริยะทั้งปวงเข้าไม่ได้ เพราะได้บรรลุ (อริยผล) แล้ว แต่ว่าพระอริยะซึ่งสูง ย่อมไม่เข้าผลสัมฤทธิ์ขั้นต่ำ เพราะผลขั้นต่ำจะบังไปแล้ว ด้วยการบังถึงความเป็นบุคคลอื่น พระอรหันต์ระดับสูงเข้าแล้ว้ว การเข้าถึงความเป็นบุคคลอื่น พระอริยะชั้นต่ำล่า ก็ข้าผลสัมฤทธิ์สูงหาได้ไม่ เพราะยังไม่ได้บรรลุ อันพระอรหันต์ทั้งหลาย ย่อมเข้าผลสัมฤทธิ์ของตน ๆ เท่านั้น นี้เป็นสันนิษฐาน (ข้อคิดลง) ในปัญหากรรมข้อนี้ แต่ถ้าอารายังเหล่ากล่าวว่า "แม้พระโลกบันและพระสกทาคามี