ข้อความต้นฉบับในหน้า
ประโยคสม - วิชาอภิปรัชญาแปล ภาค ๓ ตอน ๒ (ตอนจบ) - หน้าที่ ๒๓๓
สำคัญคิดเห็น ดังนี้ ว่าเถิง ว่าเป็นสุข ว่าเป็นอัตตา ว่างาม ในวัตถุ
ทั้งหลายอันไม่เถิง เป็นทุกข์ เป็นอัตตา และไม่งาม ชื่อว่าวิปลาส
[คำคัญ]
สังกาลิสธรรม ๕ มือชีวามเป็นต้น ชื่อว่า คณูะ เพราะ
ร้อยรำมภายในและรูปภายในจริง อย่างนั้น สังกาลิสธรรมเหล่านั้น
ท่านกล่าวว่า "อภิชฌานเป็นภาคัญูะ พยาบาทเป็นภาคัญูะ สีลพัฒนาม เป็นภาคัญูะ อิทธิวิชาวนิชิว (ความยึดมั่นว่า
นี้แหละจริง) เป็นภาคัญูะ"
[อคติ]
คำว่า อคติ เป็นคำเรียกการทำสิ่งที่ไม่ควรทำ และไม่ทำสิ่งที่
ควรทำ เพราะความรัก ความชัง ความเกลอ ความกลัว จริงอยู่
การทำสิ่งที่ไม่ควรทำ และไม่ทำสิ่งที่ควรทำ นั่น เรียกว่า อคติ
เพราะเป็นการที่อธิษฐานบุคคลไม่พึงดำเนิน
[อาศะวะ โอมะ โอคะ]
คำว่า "อาศะวะ" นั่น เป็นคำเรียกถามราวๆ อาระมิงกิติ
และอวิชชา เพราะไหลแต่ "อา" คือโคตรครู (ลงมา) โดยทางอารมณ์
และแต่ "อา" คือวังคะ (ภพสูงสุด) โดยทางโอกาส (คือที่เกิด
นัยหนึ่ง เพราะไหลทางทวารทั้งหลายที่ไม่สำรวม โดยอรรถ คือ
ไหลออกเป็นนิจ ดูน่าไหลออกจากหม้อทะล นัยหนึ่ง เพราะเป็น
* อภิ. วิ. ๗๕๕๕