วิริยะธรรมแปดก ๓ (ตอน๒) : หน้า 63/329

ประโยคสรุป - วิริยะธรรมแปดก ๓ (ตอน๒) - หน้าที่ ๓ เกิดด้วยอำนาจสันติ ติ อันรูปหล่านั้นแล ก็เกิดในอุปปาทะนะ แห่งปฏิสนธิฉันนั้นเอง แล้วแม่ในภิญโญนะ แม้ในภูมินะ ก็ฉันเดียว กันกับในอุปปาทะเหมือนกัน ในรูปและจิตฉัน รูปเป็นธรรมชาต ดับซา เปลี่ยนหนัก จิตเป็นธรรมชาติดับพลัน เปลี่ยนเร็ว เพราะ เหตุนี้ พระผู้พระภาคเจ้าตรัสว่า “กุฏิภิกขุทั้งหลาย เราไม่เห็น ธรรมอันล้ำอย่างนี้ นึ่ง ๆ เปลี่ยนเร็วเหมือนดั่งนี้เลย” ดังนี้ เพราะเมื่อมองยังงู่นเบญ จงกิติดเกิดแล้วดับไปอีก ๑๖ ครั้ง แม่อุปปาทะนะ แม้ญตุนะ แม้ยังคนะแห่งจิตเป็นเช่นเดียวกัน แต่ของอุปปาทะนะและเวัฏฐานของรูปนั้้น เป็นนะเร็ว ๆ เช่น เคยกันกับอุปปาทะนะและเวัฏฐานของจิตนั้น ส่วนภูติจนะ (ของ รูป) เป็นนะใหญ่ ย่อมเป็นไปเท่าจาน จิต ๑๖ ดวงเกิดแล้วดับไป ยงค็อตรงที่ ๒ ย่อมคะฆ่าความุ้ปทถันเกิดก่อน ที่เกิดในอุปปาทะ- นะแห่งปฏิสนธิฉันติ ถึงความั้งอยู่ (คือถึงภูติฉันะ) แล้ว เกิดขึ้น วังอิฏฐิเดงที่ ๓ ย่อมอาศัยวัดรูปอันเกิดก่อน ที่เกิดขึ้นพร้อมกับ วังอิฏฐิเดงที่ ๒ นั้น ถึงความตั้งอยู่แล้ว เกิดขึ้น - ความเป็นไป แห่งจิตนตลอดอายุ พิจารณ์โดยย่อทูถอญ ๑. อง. เอก. ๒๐/๑ ๒. มหากุฏิอธิบายว่า ระฆาแห่งอุปปาทะนะ และเวัฏฐานของสังสารทั้งปวง ไม่เปลกกัน คือเป็นนะเร็วเสมอกัน ๓. มหากุฏิอธิบายว่า วัตถุรูปเป็นที่อาศัยของจิตดวงหนึ่งแล้ว ย่อมไม่เป็นที่อาศัยของจิตดวงอืน เว้น แต่มนสัน (ที่จะกล่าวต่อไปนี้) เพราะฉะนั้นจิวา...วัตถุรูป...ที่เกิดพร้อมกับวังอิฏฐิเดง ที่ ๒ ... (เป็นอีกอันหนึ่ง)