ประโยคสงส์ - วิชชาธรรมกายภาค ๑ ตอน ๒ (ตอนจบ) : หน้า 101/329

ประโยคสงส์ - วิชชาธรรมกายภาค ๑ ตอน ๒ (ตอนจบ) หมายที่ 101 ในมหาวิปัสนา ๑๙ นี้ อนาจาปุโปนะ ทุพนุปปนา และอัตตานูปปนา เป็นอันพระโยคี่ผู (เจริญสัมสนสนาญ) นี้ได้แล้ว เพราะเหตุที่ส่งรังทั้งหลายเธอเห็นแล้วด้วยอำนาจลักษณะมือจึงลักษณะเป็นต้น องึ่ง เหตุที่ท่านกล่าวว่า "อนาจาปุโปนะได้ดี อนิมาดตนาปุโปนะได้ดีธรรม (๒) นี้มีอธรรรมเป็นอันเดียวกัน ต่างกันแต่พึ่งชนะ นัตตูปุโปนะได้ดี สุขปานปุโปนะได้ดีธรรม (๒) นี้ มีอธรรรมเป็นอันเดียวกันต่างกันแต่พึ่งชนะ" ดังนี้ เหตุั้น แม้อิมิตตนาปุโปนะ อัปปนิทัตถนา-ปานและสุขปานปุโปนะเหล่านี้ก็เป็นอันพระโยคี่ผูได้แล้ว ส่วนอธิ- ปัญญธรรมวิปัสนา ก็คือวิปัสนาทั้งปวง ยกเวลากวาสนะก็เลยระ เข้าด้วยกังวัติวัตรนรูสิ้นเอง เพราะฉะนั้นแม้อธิญาธรรมวิปัสนา และอาญญาธรรมนั้นหลายที่เหลือ ก็เป็นอันพระโโยคี่ผูได้แล้วเหมือนกันในวิปัสนาทั้งหลายที่เหลือ (มีนิพพานปุโปนะเป็นต้น) ลางส่วนก็เป็นอันได้แล้ว ลางส่วนยังไม่ได้ ข้าพเจ้าให้หลายข้อธิบายวิภาคแห่งวิปัสนาน่าลั่นให้แจ้งดังหน้า ก็แลกันว่า "พระโยคี่ผู้อภิกรมฐานและอุปกรมฐานคล่องแคล่วอย่างนี้ มหาวิปัสนา ๑๙ เหล่าใด * หมายความว่าได้เป็นเอกเทศ มหาวิปัสนาขยายนวามเพิ่มเติมว่า เมื่ออธิญาปุโปนะสำเร็จแล้ว นิสสาทิปัสนา ขยายปุโปนะ ขยายปัสนา และวิปัสสนาอื่นๆ ก็นี้ว่านำสำเร็จโดยเอกเทศ เมื่่ออนิมาดตนาปุโปสำเร็จแล้ว อนุปสานก็นี้บ่าวสำเร็จโดยเอกเทศ