การวิเคราะห์พลอและสมพลอในพุทธศาสตร์ : หน้า 282/329

นิธิธสมบัติ ค้างนิ อันสัมปทา (คือสมมติ) อันนี้ ยกเว้น พระอนาคามี และพระนิพพานหลาย ผู้ได้สมบัติ แล้ว หามีแก่ บุคคลเหล่าอื่นไม่ เพราะเหตุนี้ พระอนาคามีและพระนิพพานผู้ได้ สมบัติ ๑ นั้นเท่านั้นจึงเข้าได้ บุคคลเหล่านั้นไม่ได้ มีปัญหา ว่า “ในคำบลนี้” พละ ๒ คืออะไรบ้าง สังขาร ๓ คืออะไรบ้าง ญาณจริย ๑๖ คืออะไรบ้าง สมาธิริยา ๘ คืออะไรบ้าง วิหารวัต เป็นอันไหน ในนั้นปัญหา คำตอบอะไร ๆ ที่ว่าพเจ้าทั้งหลาย จะต้องกล่าวมาไม่มี คำแก้คำนี้ (ต่อไป) นี้ ท่านได้กล่าวไว้ในทศ แห่งอุทเทค นั้นแล้วละ ดังว่านั้น [พลอ ๒ สมพละ] “คำว่า “ด้วยพลอ ๒” ความว่า พลอมี ๒ คือสมพลอพลอ วิปสนพลอ สมพลอเป็นในน ความไม่ชัดสายไป คือความมีอารมณ์เป็นหนึ่งแห่ง จิต ด้วยอำนาจเนกขัม(วิถี) ชื่อว่า สมพลอ ความไม่ชัดสายไป คือความมีอารมณ์เป็นหนึ่งแห่งจิต ด้วยอำนาจอพยาบาท (วิถี)...ด้วย อำนาจอโลกสัญญา... ด้วยอำนาจความไม่ฟุ้งซ่าน ฯลฯ...ด้วยอำนาจ ความเป็นผู้พิพากษา เห็นอย่างสลดสลดทั้งหลายเข้า...ด้วยอำนาจ ความเป็นผู้พิพากษา เห็นอย่างสลดทั้งหลายเข้า...ด้วยอำนาจ ผู้พิจารณา เห็นอย่างสลดทั้งหลายเข้า...ด้วยอำนาจ สมพลอ ในคำว่า สมพลอ ถามว่า ชื่อว่า สมพลอเพราะอรรถอะไร แก้ว่า ชื่อว่า สมพลอ เพราะอรรถคือไม่หวั่นไหวในเพราะนิรันด์ ด้วยปฐมานา