การเกิดของธรรมและสังขตธรรม : หน้า 20/329

ประโยคส - วิชาธรรมศาสตร์ คำ ตอน ๒ (ตอนจบ) - หน้าที่ 20 ว่านามอาศัยรูปเป็นไป ดังก่องอภัยจงเป็นไปโดยนั้น เพราะฉะนั้น พระโบราณาจารย์ทั้งหลายจึงกล่าวไว้ว่า ธรรมทั้งหลายมีสะเป็นที่ ๕ มีได้เกิดแต่ตา มีได้เกิดแต่รูป และมีได้เกิดในระหว่างตาและรูป ทั้งสอง มันเป็นสังขตา อภัยเหตุเกิดขึ้น เปรียบเหมือนลูกองฤดู เสียงก็เกิดขึ้นอยู่เช่นนั้น ธรรมทั้งหลายมีสะเป็นที่ ๕ มีได้เกิดแต่ตุ้ง มีก็เกิดแต่เสียง และมีเกิดในระหว่างจูบและเสียงทั้งสอง ฯ ฯ ธรรมทั้งหลายมีสะเป็นที่ ๕ มีได้เกิดแต่จมุก มีก็เกิดแต่กลิ่น และมีเกิดในระหว่างจมูกและกลิ่นทั้งสอง ฯ ฯ ธรรมทั้งหลายมีสะเป็นที่ ๕ มีได้เกิดแต่ลิ้น มีก็เกิดแต่รส และมีเกิดในระหว่างลิ้นและรสทั้งสอง ฯ ฯ สังขตธรรมทั้งหลาย มีได้เกิดแต่ตรูป คือ หทย ทั้งได้ออกจากธรรมมัตนะทั้งหลายด้วย มันเป็นสังขต อภัยเหตุเกิดขึ้น เปรียบเหมือน