การยึดถือขันธ์ ๕ และความหมายของโคในธรรมะ : หน้า 187/329

ประโยคสรุป - วิภาวิมรณแปล ภาค ๓ ตอน ๒ (ตอนจบ) - หน้าที่ 187 [ประเทียบความ] ในข้ออุปมานั้น การยึดถือในขันธ์ ๕ ว่าเป็นเรา เป็นของเรา แหง่บุญชนูปู่เขา ดั่งการกินอาหารแล้วขึ้นที่นอนหลับไบนแห่งเจ้าของ เรือน การดำเนินสัมมาปฏิบาทานเห็นใครก็ยกนิ้วแล้วหยั่งรู้สงบปรกุเป็นของน่ากลัว (คือเกิดอุปฐานญาณ) ดั่งการที่เข้าของเรือนคืนขึ้นเห็นไฟแล้วกลัว มูลจิตุมฺตญาณ ดั่งการมองหาทางออกอนุโมฺญญาณ ดั่งการเห็นทาง โตรุตฺญาณ ดั่งการออกไป มรรคญาณ ดั่งการไปโดยเร็ว ผลญาณ ดั่งการหยุดอยู่ในที่ปลอดภัย [โค] ข้ออุปมาว่าโค ต่างว่าว่า โค ต่างว่า เมื่อวานผู้หนีหลบอยู่ในดนกลางคืน โคทั้งหลายแหกกลอกหนีไป ตอนเช้ามิดเขาไปดี้ก้อนนั้น รู้ความที่โคเหล่านั้นหนีไป ก็ตรอมร่อไป ได้พบฝูงโคของเสลาเข้า หมายว่าโคเหล่านั้นเป็นโคของตัว ก็ (ตอน) นำมา เวลาสว่างขึ้น จำได้ว่า มันไม่ใช่โคของตัว เป็นโคของหลวง จึงคิดว่าคงจะต้องหนีไปเสียก่อนที่พวกราชบุตรจะจับ โดยกล่าวว่าเป็นโจรแล้ว (ลงโทษ) ให้ถึงความฉิบายปีนี้ (คิดแล้วคิดความ) กลัว ที่ฝูงโจรนี้ไป ยังคงอยู่ในที่ไม่มีภัย [ประเทียบความ] ในข้ออุปมานั้น การยึดถือในขันธ์ทั้งหลาย ว่าเป็นเรา เป็นของเรา แหง่บุญชนูปู่เขา เป็นดังการถือเอาโคหลวงว่าเป็นโคของตน การ