วิจารณ์ธรรม ตอนจบ : หน้า 310/329

ประโยค- วิจารณ์ธรรมแปลภา ๓ ตอน ๒ (ตอนจบ) - หน้าที่ 309 ของภิญญาเหล่านั้น เป็นพระมหาเจินสภาได้ปฏิสัมภิทา (สามารถ) ยี้น ปรวา (คือข่มคำใต้ฝ่าอื่น) ได้ ครั้งนั้นตอนกลางคืน พราหมณ์- มานพบวิจารณ์ด้านปณิธานฺให้มีบทสรุปบูรณ์ และเป็นปรินิทธ พระเถรฟังเสียงพราหมณ์สายยายมณี ก็ทราบว่าพราหมณ์ผู้นี้มีปัญญา มาก คิดว่าทรมาน (คือข่มและชูกจูงให้นับถือพระศาสนา) ได้จะ เป็นการดี จึงเรียกพราหมณ์นั้นมา ถามเปรยขึ้นว่า "พราหมณ์" ใคร หนอ ร้องเป็นเสียงลา" พราหมณ์ตอบว่า "บรรพชิตผู้เจริญ ท่านรู้ เสียงร้องของพวกกลางหรือ" พระเถรรับว่ารู้ พราหมณ์นั้นจึงถาม พระเถรในด้านฐิฐาน (คือข้อที่เป็นมุ่งเข้าใจยา) ทั้งหลายในคัมภีร์ ไตรเทว ทั้งคัมภีร์อิตาฎสเป็นคัมภีร์ที่ ๕ ซึ่งตนเองมองไม่เห็นนัยเลย ทั้งภาระยกองค์กษเป็นคัมภีร์ที่ ๕ ซึ่งตนเองมองไม่เห็นนัยเลย ทั้งอาการขัดของตนก็ไม่เห็นมาแล้วด้วย อันพระเถรนั้น โดยปกติ ก็เป็น ผู้บใดเทพอยู่แล้ว ชำนิฉ้นก็ไม่ได้ปฏิบัติภิกษาอีกแล้ว เหตุฉนี้ ความหนักในการแก้ปัญหาเหล่านั้นจึงหมิ่นเท่าไม่ เพราะฉะนั้น ท่าน จึงแก้ปัญหานั้นได้ในทันที แล้วกล่าวว่า พระมหานั้นว่า "พราหมณ์" ผู้เจริญ ข้าพเจ้าถูกท่านถามมากแล้ว ที่นี่จะถามปัญหาท่านสักข้อ หนึ่ง ท่านจึงแก้ปัญหาของข้าพเจ้าหรือไม่" พราหมณ์รับจะตอบ นิมนต์ ให้ถาม พระเถรจึงถามปัญหาในคัมภีร์ (ยมก ตอย) จิตตยมนี้ว่า "ยสูส จิตตอ อุปปชูชติ น นิริญญติ ตสโล จิตตอ นิริญฺญเสติ" * ปราวุตติ-วิจารณ์ แปลว่าหนุมรอบ ปรินิทธฺ แปลว่ามากลม จะเป็นวิธีสาธยาย มนตรีหนึ่ง ซึ่งเปลี่ยนบทมณฑลดอ้งกันถึงปลายแล้วกัน นำว่าจะกลมเป็นรอบ ๆ ไป อย่างพวกเราสาธยาย อติปีโล ๑๙๙ จบ หรืออย่างไร ?