วิถีธรรมรวมแปลภาค ๓ ตอน ๒: พุทธมนต์และอรรถกถาพระอริยธรรม : หน้า 311/329

ประโยคสรุป - วิถีธรรมรวมแปลภาค ๓ ตอน ๒ (ตอนจบ) หน้าที่ 310 น อุปปาชุตติ ยสู สู ปนะ จิตต นิรุตติสุดาติ น อุปปะ- จิตสุดติ จุตติ อุปปัจติ นิรุตติ-จิตจนบุคคลใด เกิดอยู่ขับกัน จิตของบุคคลนั้นดับกับอันไม่เกิดหรือ ก็หรือว่า จิต ของบุคคลใดดับกับอันก็ไม่ดี จิตของบุคคลนั้น เกิดอยู่ไม่ดับหรือ" เป็นต้น พราหมณมานพไม่อาจจำ (ข้อปัญหา) ได้ ไม่ว่านานหรือสั้น จึงเรียกถามว่า "บรรพชิตผู้เจริญ นี้ชื่ออะไร" พระเถระบอกว่า "นี้ ชื่อพุทธมนต์ พราหมณณ์ พราหมณ์ถามว่า "ท่านผู้อธิษฐาน ให้มนต์นี้ แก้ปัวเจ้าบ้างได้หรือไม่" พระเถระบอกว่า "พราหมณ์นี้ จึงขอให้ บรรพชาเพื่อด่องการมณฑ์ พระเถระให้พราหมณ์มาถบรรพชา อุปสมบทแล้ว ให้เรียนพระไตรปิฎกพรรณะ อภิญญาอัน (ต่อมา) ก็ได้เป็นผู้ปรากฏในโลกโดยนามว่า "พระพุทธโมลี" พระพุทธโมละนั้นเมื่ออยู่ในวิหารนั้น ได้แต่งปกอันอัญเชิญโลงเท่า ไว้ในวิหารแล้ว เริ่มแต่งอรรถกถาพระอริยธรรมสงฆ์ และอรรถ- ถากถาบันบ่อยชื่ออัฏฐสาลี พระเถระเห็นเช่นนั้นจึงกล่าวแนะนําว่า "อุการวุโฬทพุทโธ โมละ ในชมพูทวีปนี้มีแต่พระโครปฏิบัติเท่านั้น อรรถกถาของพระไตรปิฎกนั้นเป็นไปอยู่ เชื่อว่าจิตคิดอยู่ไม่จน เมื่อถึงกาลนะ แล้ว ดูจิตฉันก็คิดดิบ จําไม่ได้อีกนานคิดต่อลไป ๆ ฯลฯ