วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๓ ตอน ๒ (ตอนจบ) : หน้า 93/329

ประโยค - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๓ ตอน ๒ (ตอนจบ) - หน้า ๙๓ มันในสมอง ไม่เที่ยง เป็นทุกข์ เป็นอนัตตา" นี่ใด ธรรมทั้งหมดนั้น เสื่อมหมดไปเป็นข้อ ๆ เป็นแดน ๆ ไม่ (อยู่ไป) ถึงข้อนอก ๆ ดัง เมื่อลงทั้งหมดหลายที่ซัดลงในกระบังอันร้อน (แตก) ดังดวง ๆ (เป็น เมล็ด ๆ) อยู่ขนันนั้น เหตุนี้นัง ธรรมทั้งหลายนัน จึงชื่อว่าไม่เที่ยง เป็นทุกข์ เป็นอนัตตา" เพียงนี้เป็นนัยในวิสุทธิกถา ส่วนในอธิษฐานกถา กล่าวไว้ว่า "เมื่อพิจารณาจิตดวงที่เป็นไป (โดยพิจารณาเห็น) ว่ารูในฐานะทั้ง ๑ ในรูปสติกะในหนหลังไม่ เที่ยงเป็นทุกข์เป็นอนัตตา ด้วยจิตอีกดวงหนึ่งว่า จิตดวงก่อนนั้นก็ไม่ เที่ยงเป็นทุกข์เป็นอนัตตา ดังนี้ ชื่อว่า พิจารณาโดยเป็นกลาง" คำกล่าวในอธิษฐานกถานี้ถูกต้องกว่า เพราะเหตุนี้ ข้ามเจ้า ทั้งหลายจำแนกแบบข้อที่เหลือโดยนั้นเหมือนกัน [ยกมาโดย-โดยเป็นคู่] ข้อว่า "ยกมาโดย-โดยเป็นคู่" คำว่า ภิกษุในพระธรรม วินัยนี้ พิจารณาอาหานนิบาสู่ว่า ไม่เที่ยงเป็นทุกข์เป็นอนัตตา แล้วจำพิจารณา จิต (ต้องพิจารณาภูปูบ)นะ ด้วยจิตอีกดวงหนึ่งว่า จิต (ที่พิจารณาแล้ว) นั้น ก็ไม่เที่ยงเป็นทุกข์เป็นอนัตตา พิจารณา วิจารณ์ผิดผิดคมฺรู๙... อาหารรูป... อฏุมญูรูป... กิเมฺมรูป... จิตต- สมุฏฐานรูป... ธรรมฐานรูป ว่าไม่เที่ยงเป็นทุกข์เป็นอนัตตา แล้วซ้ำ พิจารณาอีก (ดวงที่พิจารณา) นั้น ก็ไม่เที่ยงเป็นทุกข์เป็นอนัตตา ดังนี้ชื่อว่าอธิษฐาน