ประโยคสม - วิทยาศาสตร์แปล ภาค ๓ ตอน ๒ (ตอนจบ) : หน้า 185/329

ประโยคสม - วิทยาศาสตร์แปล ภาค ๓ ตอน ๒ (ตอนจบ) - หน้าที่ ๑๘๕ นำมา(กล่าว) ในที่นี้เสียทีเดียว [ค้างคาว] อุปมาอ้างว่า ค้างคาว ต่างจากค้างคาวตัวหนึ่งคิดว่า จักได้คอ หรือผลที่ไม่ดีนั้น จังเกาะที่ต้นมะชาง มีกิ้งกี่ กัง แล้วคาดว่าตัวสิ่งนั้นไม่ได้พบสิ่งที่พอจะถือเอา จะเป็นผลหรือผลตามสักอย่าง ที่ดังนั้น และคลำกิ่งหนึ่งแล้วไม่ได้พบ (สิ่งที่พอจะถือเอา) ฉันใด คำกลิ้งที่ ๒ ฉันใด ที่ ๓ ฉันใด ที่ ๔ แบ่งที่ ๕ แล้วก็ไม่ได้พบฉันนั้น มันจึงคิดว่าจริงนั้น ไม่มีผลหนอ สิ่งที่พอจะถือเอาได้สิ่งที่นี้ไม่มีเลย จึงทอตาลอาลัยในไม้ต้นนั้น ได้ขึ้นตามกิ่งตรง โผล่หัวออก (ช่องว่าง) ระหว่างคามบ แหนงดูเมืองบน บินขึ้นในอากาศไปเกาะที่ไม่มีผลดังอื่น [เปรียบเทียบความ] ในข้ออุปม้นนั้น พระโฆดาวร นับถือพี่น้องค้างคาว อุปมานั้น ซึ่งต้นมะชางมีกิ่งกัง ความยึด (คือเริ่มตั้ง วิปสนา) ในบันธ ๕ แห่งพระ โโย คำการเกาะที่ต้นมะชางนั้น แห่ง ค้างคาว การพิษฐานอุปนั่นแล้วไม่พบสิ่งที่จะถือเอาอย่างใน รูปบันธานั้น จึงพิจารณาในบันฑ์ที่เหลือ (ต่อไป) แห่งพระโโย คำการ * ปາระแห็นฝีว่าว ปริมสิฏฺฐา แต่บงสพฺพาเป็น ปรมสิฏฺฐา ส่วนปะระมหาอุทิฏฺฐามีเป็น ปรมสิฏฺฐา แล้วก็ว่า วิปสิฏฺฐา หากเป็นอย่างนี้ จะต้องแปลว่า ตรวจดู ก็ได้ความเหมือนกัน แต่อาจเป็นว่าท่านใช้ ปริมสิฏฺฐา ก็เพื่อแปลนศัพท์ สมุนสิฏฺฐา ในฟองอุปไมยกระมัง