นิสัยและการบ่มเพาะนิสัยที่ดี : หน้า 118/373

5.6.2 นิสัยเกิดขึ้นได้อย่างไร นิสัย คือ ความประพฤติที่เคยชิน ด้วยเหตุนี้นิสัยจึงเกิดขึ้นจากการที่เราคิด พูด และ ทำสิ่งใดสิ่งหนึ่งอยู่บ่อย ๆ อย่างต่อเนื่องด้วยระยะเวลาหนึ่ง ดังทฤษฎีของนายแพทย์ชาวตะวันตก ท่านหนึ่งชื่อ แม็กซ์เวลล์ ที่ว่า “หากทำอะไรก็ตามต่อเนื่องกัน 21 วันก็จะเกิดเป็นนิสัย” 5.6.3 ห้าห้องแหล่งบ่มเพาะนิสัย พระเดชพระคุณพระภาวนาวิริยคุณได้ศึกษาพระไตรปิฎกอย่างละเอียดลึกซึ้งและนำมา ใช้ฝึกอบรมศิษยานุศิษย์นับล้านคนตลอด 40 ปีที่ผ่านมา ท่านได้สรุปไว้ว่า แหล่งบ่มเพาะนิสัย คือ สถานที่ที่เราใช้อยู่เป็นประจำในชีวิตประจำวันซึ่งมีอยู่ 5 แห่ง หรือ 5 ห้อง คือ ห้องนอน ห้องน้ำ ห้องครัว ห้องแต่งตัว และห้องทำงาน โดยห้องทำงานนั้นขึ้นอยู่กับเพศภาวะ อาชีพ และวัย กล่าวคือ หากเป็นนักเรียนห้องทำงานก็คือห้องเรียน ส่วนผู้ใหญ่ก็มีห้องทำงานแตกต่างกัน ตามอาชีพ เช่น ชาวนามีห้องทำงานคือท้องนาฟ้าโล่ง นักธุรกิจมีห้องทำงานคือห้องแอร์เย็นๆ ส่วนห้องทำงานของนักสร้างบารมีคือวัดหรือแหล่งบุญอื่น ๆ วงจรชีวิตของมนุษย์ทุกคนจะหมุนเวียนอยู่ในห้องทั้ง 5 นี้ทุกวัน คือ ตื่นเช้าขึ้นมาจาก ห้องนอน ก็เข้าไปล้างหน้าล้างตาและขับถ่ายในห้องน้ำ จากนั้นก็เข้าไปรับประทานอาหารใน ห้องครัว เสร็จแล้วก็แต่งเนื้อแต่งตัวในห้องแต่งตัว แล้วก็นั่งรถออกจากบ้านเพื่อไปห้องทำงาน ตกเย็นก็กลับเข้าห้องนอน ซึ่งจะหมุนเวียนเป็นวัฏจักรเช่นนี้ไปตลอดชีวิต ด้วยเหตุนี้นิสัยทั้งดี และไม่ดีจึงเกิดขึ้นจาก 5 ห้องนี้เป็นหลักเพราะเราใช้อยู่เป็นประจำ 5.6.4 หลักการบ่มเพาะนิสัยที่ดี เมื่อเรารู้แล้วว่า 5 ห้องดังกล่าวข้างต้นเป็นแหล่งบ่มเพาะนิสัยทั้งดีและไม่ดีกับเรา ด้วยเหตุนี้เราจึงต้องบริหารจัดการห้องทั้ง 5 นี้เสียใหม่เพื่อให้เป็นไปเพื่อบ่มเพาะนิสัยที่ดีล้วนๆ ถามว่าทำไมต้องทำถึงขนาดนี้ ปล่อยให้เป็นไปตามธรรมชาติไม่ได้หรือ เรื่องนี้พระเดชพระคุณ พระภาวนาวิริยคุณได้ให้ข้อคิดไว้ว่า “ของดีต้องปลูก ส่วนของไม่ดีไม่จำเป็นต้องปลูกมันงอกขึ้นเอง ตามธรรมชาติ” เช่น หญ้าเราไม่จำเป็นต้องปลูกมันขึ้นของมันเอง ส่วนข้าวเราต้องปลูกจึงจะได้กิน หากไม่ปลูกก็ไม่มีให้กิน นิสัยไม่ดีก็เช่นกันเราไม่ต้องปลูกมันจะเกิดขึ้นเองจากการดำเนินชีวิต แต่ละวันของเรา ลำพังเพียงการตามกำจัดก็หนักแรงอยู่แล้ว ในทางตรงข้ามคือ นิสัยที่ดีหาก เราไม่ตั้งใจปลูก มันมักจะไม่เกิดเหมือนกับข้าวอย่างไรอย่างนั้น บทที่ 5 มนุษยศาสตร์ ในพระไตรปิฎก DOU 107