วาทศาสตร์และการสื่อสาร : หน้า 41/373

2.2.5 วาทศาสตร์ 1.) ความหมายของวาทศาสตร์ วาทศาสตร์ หมายถึง วิชาที่ศึกษาถึงการสื่อสารความคิด และความรู้สึก โดยการใช้ สัญลักษณ์ต่าง ๆ ทั้งที่เป็นสัญลักษณ์ที่มองเห็นได้และรับฟังได้ ซึ่งมนุษย์จะต้องใช้สัญลักษณ์ เหล่านี้ถ่ายทอดความรู้สึกนึกคิดของตนไปสู่ผู้อื่น หรือ จากผู้พูดไปสู่ผู้ฟัง Baird และ Knower อธิบายว่า วาทศาสตร์นั้น ศึกษาถึงการสื่อสารความรู้สึกนึกคิด ภาษา เสียง การแสดงออก กิริยาท่าทาง และบุคลิกของผู้พูด ซึ่งการสื่อสารนี้อาจจะกระทำขึ้นเพื่อ บอกกล่าวชี้แจงไปยังผู้ใดผู้หนึ่งหรือผู้อื่นหลาย ๆ คน และอาจจะกระทำขึ้นเพื่อต้องการมีอิทธิพล ต่อทัศนคติ พฤติกรรมของผู้อื่น เพื่อให้สอดคล้องกับความมุ่งหมายของผู้พูด | สรุปแล้ววาทศาสตร์ หมายถึง ศาสตร์แห่งการพูดนั่นเอง วาทศาสตร์เป็นวิชาที่มีผู้สนใจศึกษากันมาก ทั้งนี้เพราะช่วยส่งเสริมอาชีพหลักทั้งหลาย แทบทุกอาชีพให้มีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น บุคคลไม่ว่าจะมีอาชีพใด ก็ต้องใช้การพูดทั้งสิ้น หาก บุคคลเหล่านี้มีความสามารถในการพูดได้อย่างมีประสิทธิผล ก็ย่อมได้เปรียบและมีโอกาส ประสบความสำเร็จในหน้าที่การงานมากขึ้น 2.) กระบวนการติดต่อสื่อสาร กระบวนการติดต่อสื่อสาร หมายถึง กระบวนการในการแลกเปลี่ยนความรู้สึกนึกคิด อารมณ์ ข้อมูล ข่าวสาร ทัศนะ ของบุคคลตั้งแต่สองคนขึ้นไป การติดต่อสื่อสารจึงเป็นปฏิกิริยา สัมพันธ์ทางสังคมที่สื่อความหมายผ่านระบบสัญลักษณ์และระบบข่าวสาร โดยมีส่วนประกอบที่ สำคัญ 4 ประการ คือ ผู้ส่งสารหรือผู้พูด, สารหรือเรื่องราวที่พูด, ช่องทางและ ผู้รับสารหรือผู้ฟัง (1) ผู้ส่งสารหรือผู้พูด (Sender or Speaker) คือ แหล่งต้นตอของการติดต่อสื่อสาร หมายถึง บุคคลที่เริ่มทำ การติดต่อสื่อสารก่อน (2) สารหรือเรื่องราวที่พูด (Message) คือ เนื้อหาสาระหรือสัญลักษณ์ ภาษา สัญญาณต่าง ๆ ที่สื่อความหมายให้เป็นที่เข้าใจกันได้ (3) ช่องทาง (Channel) คือ วิถีทางหรือหนทางที่ชักนำเอาข่าวสารนั้นไปสู่ผู้รับ หรือ เป็นตัวนำสารนั้นไปสู่ผู้ฟัง ซึ่งมีอยู่หลายช่องทาง เช่น การพูด การเขียน เป็นต้น 1 วิรัช ลภิรัตนกุล. (2543). “วาทนิเทศและวาทศิลป์ฯ” หน้า 5. 30 DOU สรรพ ศ า ส ต ร์ ในพระไตรปิฎก