การศึกษาและลักษณะของมนุษยศาสตร์ : หน้า 26/373

ในความหมายเดิม “มนุษยศาสตร์” เป็นการศึกษาที่เน้นหนักด้านจิตใจ ถือเป็นการ พัฒนาสติปัญญาคุณธรรม และรสนิยมของบุคคลที่เป็นคุณค่าสูงสุด แต่ปัจจุบัน มนุษยศาสตร์ ขยายขอบเขตออกไปครอบคลุมถึงการศึกษาที่นำไปเป็นประโยชน์ใช้สอยโดยตรงอีกด้วย กล่าว คือเป็นการผสมผสานระหว่างวิชาการกับอาชีพโดยตระหนักว่าความรู้ทางอาชีพจำเป็นต้องควบคู่ ไปกับวิชาการและการพัฒนาจิตใจของผู้ศึกษา จึงจะก่อให้เกิดประโยชน์ต่อสังคมอย่างแท้จริง 2.) ลักษณะทั่วไปของมนุษยศาสตร์ ลักษณะทั่วไปของมนุษยศาสตร์ อาจจะแบ่งออกเป็น 5 ลักษณะดังต่อไปนี้ (1) ปรัชญาหลักทางมนุษยศาสตร์ คือ การสำนึกในคุณค่าของความเป็นมนุษย์ (2) จุดประสงค์ที่สำคัญของมนุษยศาสตร์ คือ การแสวงหาความหมายและคุณค่าของ ความเป็นมนุษย์รวมทั้งคุณค่าของประสบการณ์มนุษย์ เพื่อนำมาปรับปรุงคุณภาพชีวิต เพื่อใช้ แก้ไขปัญหาความทุกข์ทั้งในด้านวัตถุและด้านจิตใจโดยยึดคุณธรรมเป็นหลัก (3) วิธีการหลักของการศึกษาทางมนุษยศาสตร์ คือ การตีความและการวินิจฉัย ประสบการณ์โดยใช้หลักตรรกวิทยาหรือหลักเหตุผล (4) การค้นหาข้อเท็จจริงและความหมายแต่เพียงอย่างเดียวเป็นแต่เพียงกิจกรรม ส่วนหนึ่งของการศึกษาทางมนุษยศาสตร์ กิจกรรมทางปัญญาที่สำคัญยิ่งคือ การไตร่ตรอง ใคร่ครวญเพื่อแสวงหาความหมายและคุณค่าในข้อเท็จจริงที่ศึกษา (5) ในเมื่อมนุษยศาสตร์เป็นกิจกรรมเพิ่มพูนทางปัญญา ที่เกี่ยวพันกับประสบการณ์ มนุษย์ ดังนั้นเรื่องของวุฒิภาวะและประสบการณ์ของตัวนักมนุษยศาสตร์เองก็เป็นสิ่งที่ควร คำนึงนึกถึงด้วย วิชามนุษยศาสตร์นั้นเน้นจุดหมายที่ตัวมนุษย์ วิชานี้จึงเป็นการสร้างคนในฐานะเป็น คน ไม่ใช่สร้างคนในฐานะเป็นผู้ประกอบอาชีพ เช่น วิศวกร หรือ สถาปนิก ความเป็นคนใน ความหมายที่ว่ามีร่างกายและทำอะไรต่าง ๆ ที่ต้องการได้นั้น เป็นของที่ไม่ต้องศึกษาเพราะเป็น อยู่แล้ว แต่การสร้างคนอย่างที่ “ควรจะเป็น” นั้น เราจะต้องศึกษา อุปมาเหมือนแร่เหล็กมี ความเป็นเหล็กโดยธรรมชาติ แต่ถ้าจะหาเหล็กที่ดีก็ต้องมีการดัดแปลงแร่ธรรมชาตินั้นเสียก่อน 2 คณะมนุษยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์. (2550), “มนุษยศาสตร์.” [ออนไลน์]. * อุไรวรรณ ธนสถิตย์. (2530), “หลักมนุษยศาสตร์” หน้า 17-18. บทที่ 2 ส ร ร พ ศ า ส ต ร์ ใ น ท า ง โ ล ก DOU 15