กุศลกรรมบถและการบูชามหายัญของพระเจ้าวิชิตราช : หน้า 153/373

กุศลกรรมบถคือคุณสมบัติของคนดี นอกจากนี้ พราหมณ์ปุโรหิตยังได้กำจัดความเดือดร้อนใจ อันจะเกิดขึ้นแก่พระราชาว่า ทั้งคนดีและคนไม่ดี ต่างก็จักมาสู่ยัญพิธีหรือโรงทานของพระองค์ พวกคนที่ไม่ดีจักได้ ได้รับผล เพราะกรรมของเขาเอง ขอทรงตั้งพระทัยเจาะจงให้เฉพาะคนที่ดีเท่านั้น และทรงทำพระทัยให้ ผ่องใสเถิด คนดีในที่นี้หมายถึง คนที่ประกอบกุศลกรรมบถ 10 ซึ่งได้อธิบายไว้แล้วในหัวข้อ “หลักธรรมสำคัญในการปกครอง” ยัญพิธีสำเร็จด้วยการให้ทานเว้นการฆ่าสัตว์ ในยัญพิธีนั้น แตกต่างจากยัญพิธีของพราหมณ์เหล่าอื่นในยุคนั้นคือ ไม่ต้องฆ่าโค แพะ แกะ ไก่ สุกร และสัตว์นานาชนิด ไม่ต้องตัดต้นไม้มาทำเป็นหลักยัญ ชนที่เป็นทาส เป็นคนใช้ เป็นกรรมกร ก็มิได้ถูกอาญาคุกคาม มิได้มีหน้านองด้วยน้ำตา ร้องไห้กระทำการงาน คนที่ ปรารถนาจะกระทำจึงกระทำ ไม่ปรารถนาก็ไม่ต้องกระทำ ปรารถนาจะกระทำการงานใดก็ กระทำการงานนั้น ไม่ปรารถนาจะกระทำการงานใด ก็ไม่ต้องทำการงานนั้น ยัญนั้นได้สำเร็จ แล้วด้วยการให้วัตถุเป็นทาน คือ เนยใส น้ำมัน เนยข้น นมส้ม น้ำผึ้ง น้ำอ้อย เท่านั้น กลุ่มคนระดับบนช่วยพระราชาบริจาคทาน เมื่อพระเจ้าวิชิตราชทรงบูชามหายัญ คือการบริจาคทานอยู่ พวกกษัตริย์ประเทศราช พวกอำมาตย์ราชบริพาร พวกพราหมณ์มหาศาล พวกคหบดีผู้มั่งคั่ง ซึ่งเป็นชาวเมืองและ ชาวชนบท ต่างก็พากันนำทรัพย์มากมายมาเข้าเฝ้าแล้วกราบทูลว่า พวกข้าพระพุทธเจ้าได้นำ ทรัพย์มาถวายเฉพาะพระองค์ พระเจ้ามหาวิชิตราชตรัสว่า อย่าเลย แม้ทรัพย์เป็นอันมากนี้ของ ข้าพเจ้า ก็ได้รวบรวมมาแล้วจากภาษีอากรที่เป็นธรรม พวกท่านจงนำทรัพย์จากที่นี้เพิ่มไปอีก กษัตริย์ประเทศราชเป็นต้นเหล่านั้น เมื่อถูกพระราชาปฏิเสธ ต่างคิดร่วมกันว่า การที่ พวกเราจะรับทรัพย์เหล่านี้กลับคืนไป ไม่สมควรเลย พระเจ้ามหาวิชิตราชกำลังทรงบูชามหายัญ อยู่ พวกเรามาบูชายัญตามเสด็จพระองค์บ้าง ด้วยเหตุนี้ พวกอนุยนตกษัตริย์ ก็ได้บำเพ็ญทาน ทางทิศตะวันออกแห่งหลุมยัญ พวกอำมาตย์ราชบริพารได้บำเพ็ญทานทางทิศใต้แห่งหลุมยัญ พวกพราหมณ์มหาศาลได้บำเพ็ญทานทางทิศตะวันตกแห่งหลุมยัญ และพวกคหบดีผู้มั่งคั่งได้ บำเพ็ญทานทางทิศเหนือแห่งหลุมยัญ เมื่อพระเจ้าวิชิตราชแก้ปัญหาสังคมและปกครองบ้านเมืองด้วยวิธีการอย่างนี้ จึงทำให้ ประเทศเจริญรุ่งเรืองยิ่งๆ ขึ้นไป พลเมืองเป็นผู้ขวนขวายในการงานของตนๆ ไม่เบียดเบียนกัน 142 DOU สรรพ ศ า ส ต ร์ ในพระไตรปิฎก