การเรียนรู้กฎหมายสำหรับประชาชน : หน้า 195/373

เกี่ยวข้องกับประชาชนทุกคน คนที่รู้กฎหมายจึงมีน้อยมาก แม้แต่คนมีการศึกษาแล้วส่วนใหญ่ ก็ไม่ค่อยรู้กฎหมายเท่าที่ควร โดยมากจะใช้สามัญสำนึกว่า สิ่งนี้น่าจะผิดกฎหมาย สิ่งนี้น่าจะ ไม่ผิดกฎหมาย แต่ไม่ได้ศึกษากันอย่างจริงจังและต่อเนื่องอย่างพระภิกษุ รัฐบาลถือว่ากฎหมายทุกข้อเป็นหน้าที่ของประชาชนทุกคนที่ต้องรู้ ต้องศึกษา หาก ทำผิดจะบอกว่าไม่รู้กฎหมายไม่ได้ คนทำผิดเพราะไม่รู้กฎหมายก็มีโทษเท่ากับคนทำผิดที่รู้ กฎหมาย ทั้ง ๆ ที่รัฐบาลไม่ค่อยได้ช่วยเหลือในการให้ความรู้ด้านกฎหมายแก่ประชาชนสัก เท่าไร มักจะปล่อยให้เป็นความรับผิดชอบส่วนตัวของประชาชนไป ซึ่งไม่ต่างอะไรกับพ่อแม่ บางคนที่ปล่อยให้ลูกรับผิดชอบตนเองเพราะคิดว่า เป็นหน้าที่ของเจ้าที่เกิดมาแล้วต้องศึกษา เรียนรู้โลก จะมาโทษพ่อแม่ไม่ได้ว่าไม่ได้ส่งเสริมการศึกษาแก่ลูก องค์ความรู้เรื่องกฎหมาย ทางโลกจึงจำกัดอยู่แค่นักกฎหมายหรือผู้ที่ศึกษามาด้านนี้โดยตรงเท่านั้นซึ่งต่างกันอย่างมากกับ องค์กรสงฆ์ที่มีระบบเอื้อให้นักบวชทุกรูปเข้าถึงองค์ความรู้เรื่องสิกขาบททุกข้ออย่างเท่าเทียมกัน 7.10 อธิกรณ์ในพระไตรปิฎก คำว่า อธิกรณ์ หมายถึง เรื่องที่เกิดขึ้นแล้ว จะต้องจัดทำ คือ เรื่องที่สงฆ์จะต้องดำเนิน การซึ่งมีทั้งส่วนที่เป็น “คดี” คือ เป็นปัญหาข้อขัดแย้ง และส่วนที่เป็นกิจธุระต่าง ๆ อธิกรณ์นั้น มี 4 ประการ คือ วิวาทาธิกรณ์ : วิวาทกันเรื่องพระธรรมวินัย, อนุวาทาธิกรณ์ : การโจทกัน ด้วยอาบัติ, อาปัตตาธิกรณ์ : อาบัติและการแก้ไขอาบัติ และกิจจาธิกรณ์ : กิจที่สงฆ์พึงทำ 7.10.1 วิวาทาธิกรณ์ : วิวาทกันเรื่องพระธรรมวินัย พระสัมมาสัมพุทธเจ้าตรัสถึงวิวาทาธิกรณ์ว่า เป็นเรื่องที่ภิกษุทั้งหลายวิวาทกันด้วย เรื่องธรรมวินัย 9 ประการนี้คือ (1) นี้เป็นธรรม นี้ไม่เป็นธรรม (2) นี้เป็นวินัย นี้ไม่เป็นวินัย (3) นี้พระตถาคตเจ้าตรัสไว้ นี้พระตถาคตเจ้าไม่ได้ตรัสไว้ (4) นี้พระตถาคตเจ้าทรงประพฤติมา นี้พระตถาคตเจ้าไม่ได้ทรงประพฤติมา (5) นี้พระตถาคตเจ้าทรงบัญญัติไว้ นี้พระตถาคตเจ้าไม่ได้ทรงบัญญัติไว้ (6) นี้เป็นอาบัติ นี้ไม่เป็นอาบัติ 184 DOU สรรพ ศ า ส ต ร์ ในพระไตรปิฎก