ประวัติศาสตร์การโต้วาทธรรมของพุทธบริษัท : หน้า 281/373

ในประวัติศาสตร์มีเหตุการณ์สำคัญเรื่องการโต้วาทธรรมของพุทธบริษัทเพื่อปกป้อง พระพุทธศาสนามากมาย ซึ่งจะเล่าย้อนตั้งแต่ยุคใกล้กับปัจจุบันไปจนถึงยุคพุทธกาลดังนี้ สมัยพระคุณานันทเถระ แห่งประเทศศรีลังกา โดยเมื่อประมาณปี พ.ศ. 2048 – 2491 เกาะศรีลังกาตกอยู่ภายใต้การปกครองของชาติตะวันตกคือ ฮอลันดา โปรตุเกส และอังกฤษ ชาวพุทธถูกกดขี่ข่มเหงอย่างหนัก รัฐบาลสั่งห้ามชาวพุทธประชุมกันประกอบพิธีกรรมทาง ศาสนาโดยเด็ดขาด ศาสนิกอื่นเขียนหนังสือและบทความโจมตีคำสอนในพระพุทธศาสนา อย่างต่อเนื่อง ภัยคุกคามชาวพุทธอยู่นานหลายปีจนกระทั่งหนูน้อย “ไมเคิล” ถือกำเนิดขึ้น และได้ออกบวชเป็นพวกคุณานันทะศึกษาคำสอนในพระพุทธศาสนา ท่านได้อาสาเป็นทนาย แก้ต่างให้พระพุทธศาสนา ด้วยการโต้วาทะกับนักบวชจากศาสนาอื่นที่มาจาบจ้วงคำสอนใน ศาสนาพุทธจนได้รับชัยชนะ ท่านปราบนักบวชเหล่านั้นได้อย่างราบคาบและสามารถฟื้นฟู พระพุทธศาสนาในศรีลังกาให้เจริญขึ้นอีกครั้ง เมื่อครั้งที่พระถังซัมจั๋งศึกษาอยู่ที่มหาวิทยาลัยนาลันทา มีนักปรัชญาลัทธิโลกายตะ หรือลัทธิวัตถุนิยมมาท้าโต้วาทีกับคณาจารย์แห่งนาลันทา ทางมหาวิทยาลัยจึงส่งพระถังซัมจั๋ง ไปโต้ ปรากฏว่าได้รับชัยชนะ กลับใจนักปรัชญาผู้นั้นให้มานับถือพระพุทธศาสนาได้ และที่สำคัญประมาณ พ.ศ. 1243 นักบวชฮินดูชื่อ ศังกระ ได้ประกาศโต้วาทะกับพระ ภิกษุในพระพุทธศาสนา แต่ว่ายุคนั้นพระพุทธศาสนาเสื่อมโทรมลงมาก พระภิกษุขาดการ ศึกษาทั้งปริยัติและปฏิบัติทำให้ไม่มีพระภิกษุรูปใดสามารถเป็นทนายแก้ต่างให้พระพุทธศาสนา ได้ ในครั้งนั้นพระภิกษุในเบงกอลจำนวน 500 รูป ถึงกับเปลี่ยนศาสนาไปนับถือศาสนาฮินดู จากตัวอย่างที่กล่าวมานี้ชี้ให้เห็นว่าการที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าต้องฝึกพุทธบริษัทให้ถึงพร้อมด้วย ปริยัติปฏิบัติและปฏิเวธนั้น ก็เพื่อปกป้องพระพุทธศาสนาจากการถูกเบียดเบียนหรือจาบจ้วง จากศาสนิกอื่น ซึ่งจะมีผลต่อความมั่นคงของพระพุทธศาสนา ในสมัยพระเจ้ามิลินท์ก็เช่นกัน มีบันทึกไว้ในคัมภีร์มิลินทปัญหาว่า หลังจากพระ สัมมาสัมพุทธเจ้าปรินิพพานไปแล้วประมาณ 500 ปี มีพระราชาพระองค์หนึ่งพระนามว่าพระเจ้า มิลินท์ปกครองเมืองสากลนคร เป็นผู้มีสติปัญญาเฉียบแหลม มีความสามารถในการโต้วาทะ 99. 1 กองวิชาการสถาบันพัฒนาบุคลากร (2548). “คุณานันทเถระผู้กอบกู้พระพุทธศาสนาในศรีลังกา” หน้า91- * เสถียร โพธินันทะ (2539). “ประวัติศาสตร์พระพุทธศาสนา” หน้า 207. * เสถียร โพธินันทะ. (2540), “ประวัติศาสตร์พระพุทธศาสนา ฉบับมุขปาฐะ ภาค 1. หน้า 158. 270 DOU สรรพ ศ า ส ต ร์ ในพระไตรปิฎก