ข้อความต้นฉบับในหน้า
แก้ปัญหาอย่างไร พระเดชพระคุณหลวงพ่อธัมมชโยก็สอนเช่นเดียวกันว่า เวลาคิดอะไรไม่ออก
ก็ให้ออกจากความคิด ทำจิตให้สงบแล้วจะพบทางออก
10.5 สมาธิกับการค้นพบของนักวิทยาศาสตร์
ในวงการวิทยาศาสตร์จะแสวงหาความรู้โดยใช้ สุตมยปัญญา และ จินตามยปัญญา
เป็นหลัก แต่มีข้อน่าสังเกตคือ นักวิทยาศาสตร์ที่ได้ค้นพบกฎและทฤษฎีสำคัญๆ นั้นส่วนใหญ่
อาศัยสมาธิช่วยทั้งโดยตรงและโดยอ้อม ไม่ว่าจะเป็นไอน์สไตน์ และ นิวตัน แม้นักวิทยาศาสตร์
เหล่านั้นจะไม่ได้นั่งสมาธิกันอย่างจริงจังเหมือนกับนักปฏิบัติธรรมก็ตาม ด้วยเหตุนี้ จึงส์
(Jungs.1963) จึงสรุปถึงขั้นตอนการค้นพบทฤษฎีหรือแนวคิดดีๆ ของนักวิทยาศาสตร์ไว้ 5
ประการ ภายใต้ชื่อว่า “ห้าขั้นแห่งการสร้างความคิด” ดังนี้
10.5.1 ห้าขั้นแห่งการสร้างความคิด
1) คิดรวบรวมข้อมูล หมายถึง การใช้ใจคิดรวบรวมวัตถุดิบต่าง ๆ คิดถึงข้อมูลต่าง ๆ ทุก
อย่างที่เรากระทำอย่างกระตือรือร้น คิดให้ข้อมูลเหล่านั้นหลั่งไหลเข้ามาสู่ใจของเรา
2) กระบวนการใช้วัตถุดิบ หมายถึง การคิดถึงข้อมูลต่าง ๆ ที่ได้รวบรวมอยู่ในใจครั้งแล้ว
ครั้งเล่า แล้วนำมาเปรียบเทียบกับความคิดอันอื่นที่เรารวบรวมอยู่ในใจ หากสมองเหนื่อยก็ให้
หยุดพักไว้ชั่วคราว
3) ทำใจให้ว่าง หมายถึง การหยุดคิดแล้วทำจิตใจให้ว่าง ลืมปัญหาต่าง ๆ แล้วหันเหความ
สนใจไปยังสิ่งอื่น ๆ ปล่อยให้จิตใต้สำนึกของกลไกความคิดทำงานของมันต่อไป
4) ยูรีกา หมายถึง ขั้นเกิดความคิดแวบเข้ามา บางครั้งความคิดอาจหลั่งไหลเข้ามาโดย
ไม่คาดฝัน อาจเป็นเวลาไหนก็ได้ แต่ส่วนใหญ่มักเกิดขึ้นในตอนเราครึ่งหลับครึ่งตื่นในตอนเช้า
เรียกขั้นนี้ว่า ยูรีกา แปลว่า ข้าพเจ้าได้พบแล้ว หรือได้ตัวแล้ว
5) วิพากษ์วิจารณ์ หมายถึง การให้คนอื่นช่วยวิพากษ์วิจารณ์ความคิดใหม่ที่คิดได้ แล้ว
พยายามจัดความคิดนั้นให้เป็นรูปร่าง เพื่อที่จะสามารถนำไปใช้ประโยชน์ได้
จะเห็นว่าห้าขั้นแห่งการสร้างความคิดนี้ มีขั้นตอนที่เกี่ยวกับการทำสมาธิด้วยคือ ขั้น
ทำใจให้ว่าง หยุดการใช้ความคิด และยูรีกาคือ ขั้นเกิดความคิดแวบเข้ามา ซึ่งสอดคล้องกับ
1 รศ.ดร.อารี พันธ์มณี (2545). “ฝึกให้คิดเป็น คิดให้สร้างสรรค์” หน้า 10-11.
บทที่ 1 0 วิ ท ย า ศ า ส ต ร์ ในพระไตรปิฎก DOU 285