ข้อความต้นฉบับในหน้า
สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (เจริญ ญาณวรเถร)
๓๘๗
เป็นพระเวสสันดร ทรงบำเพ็ญพระทานบารมี ได้เคยทรงทดลองแล้ว ไม่เป็นผลครั้งนั้น พระองค์
มีพรหฤทัยเผื่อแผ่แก่มหาชน ทรงจำแนกนิพัทธทานที่ทรงทำประจำแลมหาทานเป็นพิเศษ ใคร
ต้องการอาหารเงินทอง ยานพาหนะ ข้าทาส แลอื่น ๆ ก็พระราชทานให้สมปรารถนาบรรดาชนผู้
ได้รับพระราโชปถัมภ์ น่าจะตั้งตนได้ในโภคสมบัติ แลรู้จักอิ่มเอิบ หาเป็นเช่นนั้นไม่ กลับอยาก
ได้ แลขอพระราชทานสิ่งอื่น ๆ อีกต่อไป จนไม่รู้จักประมาณ มงคลคชสารแลราชรถกำลังทรง ก็
ยังกล้าขอพระราชทานไม่ยำเกรงแลเคารพในพระราชานุภาพไม่เพียงเท่านั้น พราหมณ์ชูชกยัง
กำเริบเหลือดี เพียงภรรยาต้องการทาสทาสี ทองมีก็ไม่ปรารถนาจะช่วยคนมาใช้ เห็นทางจะได้
เปล่า โลภจนไม่รู้สำนึกตน กล้าทูลขอสองพระลูกเจ้า ในคราวเสด็จออกป่าทรงบำเพ็ญพรต ที่มี
แต่พระมัทรีกับสองพระโอรสพระธิดา เป็นเพื่อนยาก จนพระอินทร์ต้องจำแลงเป็นพราหมณ์มา
จากเทวโลกทูลขอพระนางมัทรีแล้วแลมอบถวายไว้ ส่วนสองพระโอรสพระธิดาที่พราหมณ์ชูชกทูล
ขอแล้วได้มา ความทราบถึงพระเจ้าสญชัยสีวิราช พระราชทานปราสาทแลโภคสมบัติ อย่างอื่น
ถ่ายสองพระราชนัดดา มิใช่ว่าอาจทำชูชกให้เป็นสุขสมบูรณ์ กลับเพิ่มพูนความไม่รู้จักประมาณใน
การบริโภคสมบัติ จนถึงเป็นอันตรายชีวิต แต่การบริจาคเห็นปานนั้น ของพระองค์ ไม่สำเร็จ
ประโยชน์แก่ผู้ได้รับคุ้มกับประโยชน์ส่วนพระองค์ที่ทรงพร่าลงไป กลับสวยให้เขาเป็นผู้อยากได้จน
ไม่รู้จักประมาณ แม้เป็นทูเรนิทาน คือเรื่องไกลไม่เป็นหลักแท้ แต่ก็ยังพอเป็นคติแห่งผู้จะขอแห่ง
ผู้จะให้ได้ ต่อมาในปัจฉิมชาติทรงสันนิษฐานเห็นการบำเพ็ญพระทานบารมีแม้อย่างนั้นแล้ว ยัง
ไม่อุกฤษฎ์ เพราะขาดประโยคสมบัติ จึงเสด็จออกทรงผนวช ทรงน้อมพระชนมชีพของพระองค์
เพื่อเป็นประโยชน์แก่มหาชนทั้งเทวดาทั้งมนุษย์ ในทางเป็นพระศาสดาสั่งสอน นี้เป็นพระทาน
บารมีอย่างปรมัตถ์ ส่วนฆราวาสสมบัติ ทรงสละละไว้ โดยฐานตกเป็นกุลทายาท ไม่ได้ทรงสละ
สุรุ่ยสุร่ายเหมือนครั้งเสวยพระชาติเป็นพระเวสสันดร พระทานบารมีของพระองค์ในครั้งนี้ ยัง
ประโยชน์ให้สำเร็จแก่ชนนิกรทั้งเทวดาทั้งมนุษย์ได้จริง ประดิษฐานพระบรมพุทธศาสนาให้ยั่งยืน
มา
สมเด็จบรมบพิตรพระราชสมภารเจ้า เป็นขัตติยมหาศาล ทรงบริบูรณ์ด้วยราชสมบัติ มี
พระราชหฤทัยเผื่อแผ่พระญาติวงศ์แลข้าทูลละอองธุลีพระบาท กราบบังคมทูลขอพระราชทานพระ
บรมราชูปถัมภ์อย่างใด ๆ พอจะพระราชทานได้ก็พระราชทาน จักยังผู้ที่ได้รับพระบรมราชูปถัมภ์
จำเริญด้วยโภคทรัพย์ เป็นผู้มั่งคั่งตั้งตนได้ มีกำลังรับราชการ โดยสุจริต เป็นกำลังแห่งราชกิจแล
เชิดชูพระเกียรติยศพระบารมี นับว่าเป็นมงคลวิเศษที่ ๒