พระราชกรณียกิจและคุณสมบัติในการปกครองของสมเด็จพระบรมบพิตร : หน้า 292/390

สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (เจริญ ญาณวรเถร) ๒๙๗ ก็นิยมนับถืออวยชัยพระพรทั่วไป สมเด็จพระบรมบพิตรพระราชสมภารเจ้า ทรงเลือกได้มุขอ มาตยาธิบดี ที่สามารถให้เป็นประธาน ก็อาจวิจารณ์ราชกรณียกิจให้ลุล่วงไม่อากูล เป็นพระกำลัง เพิ่มพูนพระราชอิสริยยศพระบรมเดชานุภาพ ทั้งแผ่พระเกียรติให้ไพศาลทั่วนานาประเทศ ดัง ปริณายกรัตนแลคฤหบดีรัตน์อันพิเศษของพระเจ้าจักรพรรดิราชผู้สามารถในราชการ ทั้งฝ่าย พระ ทหารพลเรือน อันเป็นหน้าที่ของตนเป็นตัวอย่าง พระคุณข้อนี้ได้ในบาลีว่า สีลวนต์ อิต วา ปุ ริส์ วา อาธิป เจ ฐเปนฺติ ตั้งสตรีหรือบุคคลผู้มีศีลให้เป็นพ่อบ้านแม่เรือน ราชอาณาจักรจะทรงความเป็นอิสรภาพอยู่ยืนนานได้ จำต้องอาศัยคุณสมบัติ ๔ ประการ นี้คุม กันเข้าเป็นจตุรงคสามัคคี สนับสนุนกันแลกันให้ดำรงคงมั่นตามหน้าที่ การแสวงหาของที่หายนี้ เป็นธรรมเครื่องควบคุมไม่ให้กระจัดกระจายการบูรณะนั้นเป็นเครื่องป้องกันสิ่งที่คุมไว้ให้สลาย ออกจากกัน การรู้จักประมาณเป็นธรรมเครื่องหยั่งรู้ความพอดี ในสิ่งที่คุมแลป้องกันไว้นั้น จัก เป็นไปอย่างไร การตั้งผู้ที่สามารถไว้ในหน้าที่ เป็นธรรมเครื่องปกครองอันดี ให้กิจนั้นดำเนิน ไปสู่วิถีจนสุดสามารถอันไม่เหลือวิสัย พระราชกรณียกิจฝ่ายพุทธจักรแลฝ่ายพระราชอาณาจักร ซึ่งได้รับพระราชทานถวาย วิสัชนามานี้ เป็นรัฏฐาภิบาลโนบาย โดยเอกเทศเข้าในมงคลวิเศษอีกประการหนึ่ง เป็นคำรบ ๒. สมานัตตตา รัฏฐาภิปาลโนบาย มีเนื้อหาโดยสังขิตตกถา ดังรับพระราชทาน ถวายวิสัชนามา ด้วยประการฉะนี้ ๑