มงคล ๓๘ ประการ และการบำเพ็ญกุศล : หน้า 346/390

๓๕๑ ๔ ประการ แลตรัสว่าเป็น สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (เจริญ ญาณวรเถร) อันพัดพาผู้ขึ้นให้ลุถึงสถานที่ประสงค์ประการหนึ่ง ในสมบัติจักร มงคลอันสูงสุดของเทวดาแลมนุษย์ประการหนึ่งในมงคล ๓๘ ปราการ แลพระองค์ประทาน พระบรมพุทโธวาท เพื่อให้อุตสาหะ บำเพ็ญกุศลอบรมปุพเพกตปุญญตาสืบไปโดยอเนกบรรยายจัก ถวายวิสัชชนา พอเป็นนิทัสนนัยความว่า ข้อหนึ่งว่า อสาธารณมญฺเญสํ อโจรหรโณ นิธิ กยิราถ ธีโร ปุญญานิ โย นิธิ อนุคามิโก เอส เทวมนุสฺสานํ สพฺพกามทโท นิธิ ។ ความว่าบุญนิธินี้ไม่สาธารณะแก่คนเหล่านี้ โจรก็ไม่แย่งชิงนำไปได้ ผู้มีปัญญาจึงควร บำเพ็ญบุญนิธิ อันจะติดตามตนไป บุญนิธินี้ อาจอำนวยผลที่ต้องประสงค์ทั้งปวงให้สำเร็จแก่ เทวดามนุษย์ทั้งหลาย ฯ ។ อีกข้อหนึ่งว่า กุสล ภิกขเว ภาเวล ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ขอท่านทั้งหลาย บำเพ็ญ กุศลเถิด กุศลนี้สามารถจะบำเพ็ญได้ หาไม่เราก็ไม่กล่าวชักชวนท่านทั้งหลายเพราะกุศลเป็นกรรม ที่สามารถจะบำเพ็ญได้แท้ เราจึงกล่าวชักชวนท่านอีก ประการหนึ่งถ้ากุศลที่บำเพ็ญแล้ว เป็นไปเพื่อผลอันไม่เป็นประโยชน์แลเป็นไปเพื่อทุกข์เราก็จะไม่กล่าวชวนท่านเหมือนกัน เพราะเหตุ กศลที่บำเพ็ญแล้วนั้น ย่อมเป็นไปเพื่อหิตสุขเราจึงกล่าวชวนท่าน จะ กุศลสมภารที่บุคคลได้อบรมไว้แล้ว เป็นปัจจัยแต่งให้เป็นผู้พิเศษในภายหน้าจัดว่าเป็นปุพ เพกตปุญญตา ความเป็นผู้มีบุญได้ทำไว้ในปางก่อน เป็นมงคลวิเศษที่ต้น สมเด็จ ฯ เจ้าทรงอาศัยปุพเพกตปุญญตาเป็นพลวปัจจัย เป็นเหตุให้ทรงบริบูรณ์ด้วยชาติ สมบัติ อิสริยสมบัติ โภคสมบัติ แลญาณสมบัติ ๔ ประการ แลทรงบำเพ็ญพระราชกุศล สมาทาน ส่วนอปจายนธรรมปฏิบัติ อันเป็นเหตุให้เจริญศุภสวัสดยากรคือจตุรพิธพรมีอายุเป็นต้น โดยอนุ สนธิ์ แห่งพระธรรมเทศนา ซึ่งจะรับพระราชทานถวายวิสัชนาต่อไปในข้อที่ ๒ (อปจายธรรม ถวายซ้ำ พ.ศ. ๒๔๖๕) พระราชจรรยาส่วนอัตตสมบัติแลปรหิตปฏิบัติ อันเป็นที่ตั้งแห่งพระศุภสิริสวัสดิ์อุดมมงคล อันพิเศษ มีเอกเทศดังรับพระราชทานพรรณนามา ด้วยประการฉะนี้