พระเกียรติพิเศษของสมเด็จพระมหาสมณเจ้ากรมพระยาวชิรญาณวโรรส : หน้า 21/390

(สมเด็จพระมหาสมณเจ้ากรมพระยาวชิรญาณวโรรส) ๒๑ พระเกียรติพิเศษ มีปรากฏในพระราชพงศาวดารสืบไป อีกประการหนึ่ง โปรดเกล้า ฯ ให้ออก โฉนดที่ดินในมณฑลกรุงเก่าไว้เป็นสำคัญ เพื่อป้องกันพิพาทด้วยเรื่องที่ดิน และทรงตง พระราชบัญญัติว่าด้วยลักษณะเก็บเงินค่านาให้เป็นระเบียบ และป้องกันสัตว์พาหนะจากโจรภัย นี้ หมวดกสิกรรม อีกประการหนึ่ง ทรงแก้ไขวิธีเก็บเงินค่าดีบุกภาคหลวง และค่าเปลี่ยนตราดีบุกใน มณฑลภูเก็ต วิธีเก็บภาษีไม้กระยาเลย และวิธีเก็บภาษีต้นตาลโตนด ให้สะดวกแก่ผู้ค้าขาย นี้ หมวดพาณิชกรรม กล่าวตามคำโบราณว่า สัมมาปาสัง สังคหวัตถุ คือกิจการดุจบ่วงสำหรับ อีกประการหนึ่ง ทรงตั้งพระราชบัญญัติ คล้องน้ำใจคนให้นิยมพระบารมีธรรม เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้าเพิ่มเติม พระราชบัญญัติเครื่องแต่งตัวข้าราชการฝ่ายพลเรือน หัวเมือง พระราชบัญญัติกำหนดศักดินาข้าราชการกรมทหารเรือ พระราชบัญญัติให้ค้าจ้างแก่ผู้ ต้องเกณฑ์รับราชการ และพระราชบัญญัติให้กรรมสิทธิ์แก่ผู้แต่งหนังสือ หมวดสังคหอุบาย หรือ ปุริสเมธัง สังคหวัตถุ คือ ประปรีชาฉลาดในการยึดเหนี่ยวน้ำใจคน อีกประการหนึ่ง ทรงตั้ง พระราชบัญญัติเพิ่มเติมวิธีพิจารณาความอาณา นี้หมวดอัยการ อีกประการหนึ่ง โปรดเกล้า ฯ ให้ใช้พระราชบัญญัติโรงจำนำ ร.ศ. ๑๑๔ เพื่อป้องกันโจรกรรม ให้ออกประกาศห้ามกันการฉ้อ และทรงตั้งพระราชบัญญัติเพิ่มเติมอากรการพนัน เพื่อเกียดกันความเบียดบังนี้หมวด โกง อารักขา, อีกประการหนึ่งทรงตั้งพระราชบัญญัติป้องกันมิให้เอาเนื้อสัตว์มีโรคจำหน่ายเป็นอาหาร นี้หมวดสุขาภิบาล, อีกประการหนึ่ง โปรดเกล้า ฯ ให้สร้างทรงรถไฟ สายนครราชสีมา และมี สาขาแยกไปลพบุรีสำเร็จ ได้เปิดให้มหาชนสัญจร ในพระนครทรงสร้างถนนจักรพรรดิพงศ์ และ ถนนอุณากรรณ์ กับสะพานอาวาสวิจิตร นริสรดำรัส โสมนัสนครา และสะพานเฉลิม ๔๗ รวม ๔ ตำบลนี้แผนกนวกรรม, อีกประการหนึ่ง ทรงตั้งพระราชบัญญัติรักษาช้างป่าเพื่อมิให้สูญพันธ์นี้ได้ ชื่อว่าพระราชทานอภัยทาน โดยบรรยาย ดังพระเจ้าแผ่นดินทั้งหลายทรงเห็นอำนาจประโยชน์ แล้วและพระราชทานอภัยแก่สัตว์จตุบาททวิบาทบางเหล่า มีหมู่มฤคและฝูงสุวสกุณเป็นต้น แสดง ไว้ในวัตถุนั้น ๆ เป็นนิทัสสนอุทาหรณ์, พระราชกรณียกิจฝ่ายพระพุทธจักร และราชอาณาจักร ซึ่ง ได้รับพระราชทานพรรณนามานี้ ส่วนรัฏฐาภิบาลโนบายเป็นตติยมงคลวิเสส ส่วนปรหิตปฏิบัติ พิเศษ พระราชจริยาส่วนอัตตสมบัติ และปรหิตปฏิบัติ อันเป็นที่ตั้งแห่งศุภสิริสวัสดิ์อุดมมงคลอัน มีเอกเทศดังได้รับพระราชทานพรรณนามาฉะนี้ ประกอบด้วยเหตุผล สัทธาสัมปทานั้น คือความเชื่อ