บทบาทของสมเด็จพระสังฆราชและความสำคัญของมารดาบิดา : หน้า 146/390

สมเด็จพระญาณสังวรสมเด็จพระสังฆราชสกลมหาสังฆปริณายก ๑๕๐ มีในคุณของมารดาบิดา ดังที่มีพระพุทธภาษิตตรัสไว้ว่า พรหมาติ มาตาปิตโร มารดาบิดาเป็นพรหมของบุตรทั้งหลาย สมเด็จบรมบพิตรพระราชสมภารเจ้า ได้ทรงปฏิบัติพระราชกรณียกิจน้อยใหญ่พร้อมทั้ง ชื่อว่า ทศพิธราชธรรมและบารมีธรรมโดยพระราชประสงค์ด้วยพระมหากรุณาธิคุณเป็นล้นพ้น ได้ทรงปฏิบัติพระองค์อยู่ใน โภควัฑฒนธรรม เป็นเหตุให้เกิดโภคทรัพย์โภคสมบัติต่าง ๆ แก่ ประชาชน ตลอดถึงประเทศชาติ โดยทั่วไปจึงรับพระราชทานถวายวิสัชนา โภควัฑฒนธรรม เป็น มงคลวิเสสที่ ๒. พระราชจริยารัฏฐาภิบาลโนบาย นั้น คือ วิธีปกครองพระราชอาณาจักร จักรับ พระราชทานถวายวิสัชนา สาธกในเบื้องต้นนี้ด้วย พลวัฑฒนธรรม ธรรมเป็นเครื่องเจริญพละคือ กำลัง ในจักกวัตตสูตร พระพุทธเจ้าตรัส พลวัฑฒนธรรม ไว้สำหรับภิกษุว่า กิญฺจ ภิกฺขเว ภิกขุโน พลสุม เป็นต้น แปลความว่า “ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ในเรื่องพละของภิกษุมีอธิบายอย่างไร ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ภิกษุ ในพระธรรมวินัยนี้ ทำให้แจ้งซึ่งเจโตวิมุตติ และปัญญาวิมุตติ อันหาอาสวะมิได้ เพราะอาสวะสิ้น ไปด้วยปัญญาอันยิ่งด้วยตนเอง ในทิฏฐธรรม (ปัจจุบัน) เที่ยว เข้าถึงอยู่ ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย นี้ แลเป็นอธิบายในเรื่องพละของภิกษุ “ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย เราไม่เล็งเห็นแม้กำลังสักอย่างหนึ่งอื่น อันต่อได้แสนยาก เหมือน กำลังของมารนี้เลย ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย บุญนี้จะเจริญขึ้นได้อย่างนี้ เพราะเหตุถือมั่นกุศลธรรม ทั้งหลาย” ส่วน พลวัฑฒนธรรม สำหรับพระราชาพระมหากษัตริยาธิราชเจ้า ได้มีคำสอนซึ่งมา ในพระพุทธศาสนา แสดงพละกำลัง ๕ ประการ คือ G). กายพละ กำลังพระกาย เกิดแต่ทรงผาสุกสบาย ทรงพระพละกำลังเข็มแข็งทรง ปฏิบัติ พระราชกรณียกิจต่าง ๆ ได้สะดวกดี ๒. โภคพละ กำลังโภคสมบัติ เกิดแต่พระมหากรุณาธิคุณ ทรงขวนขวายบำรุงกสิกร รม พาณิชยกรรม เป็นต้น อันเป็นทางเกิดแห่งโภคสมบัติ โภคสมบัติต่าง ๆ ให้ไพศาล เพียงพอแก่ราชกิจ ราชการ เพียงพอเพื่อดำรงอยู่ผาสุกของข้าราชการ ข้าราชบริพาร เป็นต้น และประชาชนทั่วไป.