การบริหารตนให้หมดจดในอรรถกถา : หน้า 11/356

ประโยค ๑ มังกิลติที่มีนเปล เล่ม ๙ หน้า ที่ ๑๑ (ด้วยอาริหัตตมรรธร) อรรถกถาแห่งอธิบายสูตร จุดดวรรณครปัญฉาสก์ ในดิถนินาว อังฤทธนิกา ว่า "อธิบายว่า ภิกษุอยู่มริหาร คือปฏิบัติ คุมครองตน ทำไมจึงควรให้หมดองค์คน. ก็ภิญญูนี้ บริหารตนให้หมดจดอยู่ด้วยอาริหัตตรรรษ ชื่อว่าบริหารตนให้หมดจด โดยปรียาย. ภูมิแห่งอธิบายสูตรนั้นว่า "สองบทว่า นิ่มมิล กฎวา ความว่า ทำให้ปราศจากมลทิน เพราะพรานเสียมลทิน มีอะไร เป็นต้น. บทว่า โคปติ คืองร้ารักษาอาณัตตะ คือสังเกต. บทว่า อุ๋ ยู่ เป็นต้น ความว่า กิบผู้ปฎิบัติได้อย่างนี้ ชื่อว่าบริหาร ตนให้หมดจด เพราะไม่มีแม่แห่งโลภอันเป็นเหตุไม่บริสุทธิ์.” ท่านได้พรรณนาถ้อยคำอะไร ๆ ไว้ ในอรรถกถาและฎีกาแห่ง นครโรมปสูตรเลย เพราะท่านพรรณนาไว้แล้วในเบื้องต้นอย่างนี้. [๒๒๑] อันนี้ พಠจจะ ชื่อว่าเป็นงคล แม้พระเป็นเหตุ แห่งการทำให้แจ้งซึ่งปรมคัจฉลโดยลำดับ. สมดังที่พันธะพระ ภาค เมื่อจะทรงแสดงธรรมแก่พราหมณ์ชื่ออารภาวะ ตรัสไว้ว่า "กุโลปฐพีครัชชรษาแล้ว ย่อมเข้าไปหา (บันฑิต), ครั้นเข้าไปหา แล้ว ย่อมบังใกล้, เมื่อนังใกล้ ย่อมเมียโสด, เมื่อตนเองโลภ เมื่อลิขติแล้ว ย่อมสมรรคธรรม, ครั้งสุดแล้ว ย่อมทรงธรรมไว้, ย่อมพิธานเนื้อ ๑. มโน. ป. ๒/๑๖๕